ملکان
| ملکان | ||
|---|---|---|
|
||
| اطلاعات کلی | ||
| کشور |  ایران |
|
| استان | آذربایجان شرقی | |
| شهرستان | ملکان | |
| بخش | مرکزی | |
| مردم | ||
| جمعیت | ||
| زبان گفتاری | ترکی آذربایجانی | |
| مذهب | شیعه | |
مَلِکانْ یکی از شهرهای جنوب غربی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان ملکان است. این شهر با ۷۷،۱۳۲ نفر جمعیت در سال ۱۳۸۵ خورشیدی، به‌عنوان دوازدهمین شهر استان آذربایجان شرقی شناخته میشود.ملکان در جنوب شرق دریاچهٔ ارومیه و در محل اتصال استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان قرار گرفته‌است. این شهر برسر راه تبریز-میاندوآب و در ۱۵۰ کیلومتری جنوب تبریز واقع شده‌است.
وجه تسمیه
به عقیدهٔ برخی از کارشناسان، چون ملکان در گذشته حاکم (ملک) زیادی داشته، از همین‌روی نام آن را «ملک‌کندی» نهاده‌اند. به اعتقاد گروهی دیگر، پیش‌تر یکی از اربابان این شهر «ملک‌نیا» نام داشته و نام این شهر از نام این ارباب گرفته شده‌است.
پیشینه
شهر ملکان که پیش‌تر «ملک‌کندی» خوانده می‌شد، پیشینهٔ تاریخی طولانی داشته و به‌دلیل آب و هوا و موقعیت گذرگاهی مناسب، از گذشته‌های دور مسکن اقوام مختلفی بوده‌است؛ به‌طوری که از ۶ هزار سال پیش از میلاد، روستاهای عباس‌آباد و قوریجان و لیلان از اصلی‌ترین سکونتگاه‌های این منطقه به‌شمار می‌رفته‌است
تالاب عباس‌آباد (آلامالی گلی) از ۵ تا ۶ هزار سال پیش از میلاد تا دورهٔ پهلوی در محل کنونی بیمارستان ملکان قرار داشته‌است. این تالاب فصلی در طی سالهای ترسالی بعلت بالا آمدن سطح آب های زیرزمینی و تغذیه شدن بوسیله ابراهه های موقتی اطراف خود که از کوههای قره قشون جاری میشوند ایجاد میشود که در فصول پرآبی سطح آن تا دو متر هم میرسد.
قدمت سفالینه‌های یافت‌شده از تپه‌های روستای بایقوت به ۷ هزار سال پیش برمی‌گردد و شواهد گویای آن است که ساکنان این منطقه با سرزمین میان‌رودان ارتباطات فرهنگی گسترده‌ای داشته‌اند. هم‌چنین خیش‌های پیداشده در منطقهٔ ملکان که ۵ هزار سال قدمت دارند، نشانگر آن است که اصلی‌ترین عامل یک‌جانشینی انسان‌ها در این منطقه، موقعیت مناسب کشاورزی آن بوده‌است.
شهر ملکان تا ۲۰۰ سال پیش، روستایی کوچک و کم‌جمعیت بوده که از سمت شرق به حمامی تاریخی و تپهٔ تیچان‌تپه و از سمت جنوب به زمین‌های بایر و باغ‌های چمچال محدود می‌شده‌است. این شهر در آن زمان به قاجاریان تعلق داشته و نصرت‌السلطنه مالک آن بوده‌است. در سال ۱۳۲۰ خورشیدی، نصرت‌السلطنه مالکیت ملکان را به محسنی (اصغربقال) واگذار کرد و در سال ۱۳۲۴ خورشیدی نیز محسنی مالکیت این شهر را به نجف مددیان و مظفرخان صولتی انتقال داد. از سال ۱۳۲۴ خورشیدی به بعد، جمشیدخان اسفندیاری ملکیت ملکان را برعهده گرفت.
آب و هوا
آب و هوای ملکان تحت‌تأثیر جریان‌های آسیای مرکزی، اقیانوس اطلس، دریای خزر، دریای سیاه و دریای مدیترانه قرار می‌گیرد. جریان‌های آسیای مرکزی در فصل‌های بهار، پاییز و زمستان موجب بارندگی و گاهی برف میشوند. جریان‌های اقیانوس اطلس و دریای خزر (بادهای خزری) بیش‌تر در منطقهٔ ارسباران موجب بارش میشوند و گهگاهی مناطق جنوبی‌تر را نیز تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهند. جریان‌های دریای سیاه و دریای مدیترانه (بادهای سفید) در فصل‌های بهار و زمستان موجب بارش میشوند.
جمعیت
برپایهٔ سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی و گروه آماری پاسکال ( psg)، جمعیت شهر ملکان در این سال بالغ بر ۲۳٬۹۸۹ نفر بوده که از این تعداد، ۱۲٬۲۱۸ نفر مرد و ۱۱٬۷۷۱ نفر زن بوده‌اند؛ هم‌چنین شمار خانوارهای ساکن این شهر، ۶٬۳۵۶ خانوار بوده‌است. از لحاظ میزان سواد نیز از مجموع پاسخ‌دهندگان در این شهر، ۱۸٬۱۹۴ نفر را افراد باسواد و ۳٬۵۶۳ را افراد بی‌سواد تشکیل داده‌اند.
محصولات
ملکان قطب تولید انگور در سطح استان آذربایجان شرقی بوده و به «الههٔ انگور» مشهور است. این شهر یک شهر کشاورزی بوده و کارخانه‌های متعدد سبزه‌پاک‌کنی در آن فعال‌اند. کشورهای حوزهٔ خلیج فارس، اروپا و کانادا، بزرگ‌ترین واردکنندگان این محصول هستند. قالی‌بافی نیز در این شهر رایج است.
منابع
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». وب‌گاه رسمی مرکز آمار ایران. بازبینی‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۱.
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی». درگاه ملی آمار. بازبینی‌شده در ۲۸ مارس ۲۰۱۱.
- «ملکان». استانداری آذربایجان شرقی. بازبینی‌شده در ۲۸ مارس ۲۰۱۱.
آمار
وب سایت:
