کشتار خوجالی
| کشتار خوجالی | |
|---|---|
| Xocalı soyqırımı | |
| عاملان | ارتش ارمنستان و نیروهای ۳۶۶ ارتش روسیه |
| مکان | شهرخوجالی |
| زمان | ۲۵ و ۲۶ فوریه سال۱۹۹۲ |
| نتیجه | مرگ ۶۱۳ نفر |
پس از سقوط شهر خوجالی در طی جنگ قره‌باغ، کشتارغیرنظامیان آذربایجانی در این شهر توسط ارتش ارمنستان به همراهی نیروهای ۳۶۶ ارتش روسیه در ۲۵ و ۲۶ فوریه سال ۱۹۹۲ اتفاق افتاد. بر اساس آمارهای موجود از جمله آمار سازمان دفاع از حقوق بشر در این کشتار ۶۱۳ نفر از غیر نظامیان از جمله ۶۳ کودک جان خود را از دست دادند. این کشتار یکی از غم‌انگیزترین رخدادها در تاریخ مناقشه آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ کوهستانی بود.
موقعیت شهر خوجالی
خوجالی نام شهر و بخشی در جمهوری آذربایجان است که اکنون در کنترل جدایی‌طلبان ارمنی قره‌باغ است. این شهر در ۱۴ کیلومتری شمال شرقی شهر خان‌کندی قره‌باغ و نزدیک کوه قره‌باغ واقع شده‌است. علاوه بر این، قرار داشتن خوجالی در راه آغدام- شوشی و برخورداری شهر از تنها فرودگاه قره‌باغ، حساسیت راهبردی شهر را بیشتر کرده بود. در این شهر علاوه بر بومیان، اهالی آذربایجانی خان‌کندی که از آن شهر رانده شده بودند و نیز ترک‌های فراری فرغانه نیز زندگی می‌کردند.دلیل حمله نیروهای مسلح ارمنستان به شهر خوجالی در موقعیت ژئواستراتژیک شهر ریشه دارد.بعد از این واقعه ارمنستان اعتراف کرد که یکی از اهداف اصلی این عملیات، نابود کردن «پایگاه خوجالی»، گشایش کانالی برای ارتباط قصبه عسگران و خان‌کندی و آزاد کردن تنها فرودگاه قره‌باغ از دست نیروهای آذربایجان بوده‌است.
محاصره و اشغال شهر
خوجالی از اکتبر سال ۱۹۹۱ در محاصره قرار داشت. ۳۰ اکتبر حرکت خودروها در شهر متوقف شد و بعد از منهدم کردن بالگردی که به مرگ ۴۰ نفر انجامید، این تنها وسیله حمل و نقل نیز از حرکت بازماند. روز ۲ ژانویه برق شهر قطع شد. خوجالی از نیمه دوم ماه فوریه توسط نیروهای ارمنی محاصره شد و هر روز مورد حملات توپخانه و سلاح‌های سنگین قرار می‌گرفت.
شب ۲۶ فوریه سال ۱۹۹۲ گروه‌های نظامی ارمنستان با کمک هنگ موتوری شماره ۳۶۶ اتحاد شوروی سابق به شهر خوجالی حمله کردند. شهر در ابتدا فقط از سه طرف توسط نیروهای ارمنستان محاصره شد و وقتی مردم راه گریز را از مسیر چهارم (مسیر عسگران) در پیش گرفتند، نیروهای ارمنستان نزدیک روستای نخجوانیک بر آن‌ها آتش گشودند. بعد از آن شهر از چهار طرف محاصره شد و آتش توپخانه و سلاح‌های سنگین بر شهر گشوده شد. زبانه‌های آتش خیلی زود تمام شهر را در بر گرفت و مدافعین شهر همراه با مردم غیرمسلح مجبور شدند خوجالی را ترک کنند. ساعت ۵ صبح ۲۶ فوریه، شهر به تصرف نیروهای ارمنی درآمد. مردم که مجبور بودند شهر را ترک کنند، به کوه‌ها و جنگل‌ها پناه بردند. نیروهای ارمنی باقی‌مانده ساکنین خوجالی را به قتل رساندند و زنان و دختران بسیاری را به اسارت گرفتند. تقریباً تمامی افرادی که به کوه‌ها و جنگل‌ها فرار کرده بودند، از شدت سرما جان باختند.
آمار کشتار
در نتیجه این عملیات نظامی ۶۱۳ نفر کشته، ۴۸۷ نفر معلول و ۱۲۷۵ نفر از افراد غیرمسلح، از جمله سالمندان، کودکان و زنان به اسارت نیروهای ارمنستان درآمدند. در این میان ۱۵۰ نفر مفقودالاثر شدند و تا به امروز نیز هیچ خبری از سرنوشت آنان در دست نیست. در میان ۶۱۳ قربانی خوجالی، ۱۰۶ نفر زن، ۶۳ نفر کودک و ۷۰ سالمند به چشم می‌خورد.
علیرغم آمار ذکر شده در بالا سازمان دیده بان حقوق بشرمعتقد است که این آمار ممکن است تا ۱۰۰۰ کشته نیز باشد.
|
اتهام به پانترک ها
ایاز مطلب‌اف رئیس جمهوری سابق آذربایجان که به خاطر کشتار خوجالی مجبور به استعفا از این مقام شد حزب پان ترکیست جبهه خلق آذربایجان را به دست داشتن در این کشتار متهم کرده است وی در مصاحبه با روزنامه چکی نزاویسمایا گازتا در این باره می گوید :
| آنگونه که از سخنان غیر نظامیان فراری از خوجالی استنباط می شود ، تمام این قضیه برای ایجاد بهانه ای به منظور مجبور نمودن من به استعفاء طراحی شده بود . فکر نمی کنم که ارمنیان که رویه بسیار حساب شده ای در چنین موقعیت هایی دارند ، این فرصت را برای آذربایجانی ها فراهم کنند که اسنادی برای متهم نمودنشان به اقدامات نژادپرستانه به دست آورند . می توان دریافت که کسانی علاقه مند بودند تا تصاویر قربانیان خوجالی در جلسه شورای عالی ( مجلس) آذربایجان به نمایش در آید تا تقصیر این مسائل به گردن من انداخته شود . اگر من ( علنا ) اعلام کنم که متهمان از جناح مخالف( مخالفان دولت وقت جمهوری آذربایجان یعنی عمدتا حزب " جبهه خلق " به رهبری " ابوالفضل ایلچی بیگ " ، رییس جمهور بعدی آذربایجان ) هستند ، آن ها خواهند گفت که من قصد بی اعتبار نمودن آن ها را دارم . |
حجه السلام سید حسن عاملی امام جمعه اردبیل نیز در خطبه های نماز جمعه اردبیل به تاریخ هشتم اسفند ۱۳۸۹ گروه ارگنه کن و پانترک های آذربایجان را به دست داشتن در این کشتار متهم کرد و در این باره گفت :
| سازمان مخوف 'ارگنه كن ' كه سازمانی مخفی و با عضویت نیروها ی نظامی و ملی گراهای افراطی تركیه بود در این جنایت و محاصره و قتل عام شیعیان آذری در خوجالی نقش اساسی داشته است . |
او این کشتار را برنامه ریزی گروه های غرب گرا ، بشدت ملی گرا و ضد ایرانی جمهوری آذربایجان برای فروپاشی دولت ایاز مطلب‌اف رئیس جمهور وقت آذربایجان و قدرت گرفتن ابولفضل ایلچی بیگ که گرایشات پان ترکیستی داشت خواند.
آمار
وب سایت:
