عون بن علی
عون بن علی | |
---|---|
جغرافیا | |
ارتفاع | ۱۸۰۰ متر |
مکان | ![]() |
رشتهکوه | سرخاب |
عون بن علی که عینالی و عینال، زینال نیز خوانده میشود، کوه و آرامگاهی بر فراز رشتهکوه سرخاب در شمال شهر تبریز است. تاورنیه در سفرنامهٔ خود، این بنا را در گذشته از کلیساهای ارامنه دانسته که مسلمانان آن را به مسجد تبدیل کردهاند. به اعتقاد او، پیش از ورود اسلام به ایران در محل کنونی آرامگاه عون بن علی، آتشکده و عبادتگاهی بوده که پس از اسلام به زیارتگاه تبدیل شدهاست. حافظ کربلایی نیز در واپسین سالهای سدهٔ دهم هجری، این مکان را محل بافندگی دو برادر دانستهاست. پس از سدهٔ دهم هجری، یکی از تکایای درویشان نعمتالهی در محل فعلی آرامگاه عون بن علی بودهاست.
آرامگاه
آرامگاه عون بن علی که به «عینالی» و «عینال، زینال» نیز معروف است، از بناهای تاریخی شهر تبریز و مربوط به دورهٔ ایلخانان است. این آرامگاه که بر فراز رشتهکوه سرخاب بنا شده، به شیوهٔ ایلخانی ساخته شدهاست. بنای آرامگاه از ۹ اتاق، ۶ گنبد، هشتی و ایوان تشکیل یافته و در دورهٔ قاجار برای جلوگیری از تخریب آن، اتاقی در سمت شمال بنا احداث شدهاست.
آرامگاه عون بن علی تا سدهٔ نهم هجری سالم بوده و در این دوره براثر حملهٔ نیروهای امپراتوری عثمانی بهطور کلی ویران شدهاست. این بنا در دورهٔ شاه عباس یکم ازنو ساخته شد؛ ولی دیری نپایید که زمینلرزهٔ سال ۱۱۹۳ هجری آن را به شدت تخریب کرد. در واپسین سالهای سدهٔ سیزدهم هجری، قهرمان میرزا بنای آرامگاه را مرمت نمود.
بنابر گفتهٔ درویشان، دو تن از فرزندان علی بن ابیطالب به نامهای «عون بن علی» و «زید بن علی» در این مکان آرمیدهاند. اگرچه در تحقیقات انجامیافته در محوطهٔ آرامگاه مشخص شده که این دو فرد از فرزندان نخستین امام شیعیان نیستند و به احتمال زیاد از دوستداران وی بودهاند. این بنا در گذشته بیشتر به منظور انجام مراسمهای مذهبی کاربرد داشتهاست.
یادمان شهدای گمنام
یادمان ۸ تن از کشتهشدگان ایرانی جنگ ایران و عراق در کنار آرامگاه عون بن علی قرار گرفتهاست. بنای این یادمان از سال ۱۳۸۱ خورشیدی آغاز شده و در ۳۰ شهریور ۱۳۸۵ خورشیدی به بهرهبرداری رسیدهاست.
از مشخصات بارز بنای یادمان شهدای گمنام میتوان به رعایت سبک آذری، رعایت سبک آرامگاههای ایران، استفاده از شعرهای محمدحسین شهریار، استفاده از نقشهای اسلامی، استفاده از حرف هشت و قرارگرفتن بنا در امتداد مسیر قبلهٔ وادیرحمت اشاره کرد.
قلهها
فهرست قلههای رشتهکوه سرخاب:
- قلهٔ دند (ارتفاع: ۲۳۷۸ متر)
- قلهٔ بهلول (ارتفاع: ۱۹۸۵ متر)
- قلهٔ پکهچین (ارتفاع: ۱۹۴۵ متر)
- قلهٔ هیلله (ارتفاع: ۱۸۵۰ متر)
- قلهٔ عون بن علی (ارتفاع: ۱۸۰۰ متر)