نمایی از مسجد جامع زنجان

مسجد و مدرسه جامع زنجان معروف به مسجد سید در قرن سیزدهم هجری قمری (سال ۱۲۴۲) در دوره قاجاریه توسط یکی از پسران فتحعلی شاه قاجار به نام عبدالله میرزا دارا ساخته شد. این مسجد که در قلب بافت قدیمی شهر و در مکان مناسبی از نظر دسترسی قرار گرفته‌است، از سمت باختر با بازار قیصریه، از سمت خاور با کوچه مسجد سید و از سوی شمال با خیابان امام خمینی و سبزه میدان درارتباط است. این مسجد در دوره زندگانی بانی آن به نام‌های مسجد دارا، مسجد سید، مسجد سلطانی و مسجد جمعه نیز خوانده می‌شده‌است. این مجموعه تاریخی که در شمار بزرگ‌ترین و زیباترین مساجد و مدارس دینی زنجان است، یکی از بناهای ارزشمند ساخته شده بر اساس طرح مساجد چهار ایوانی می‌باشد. ایوان‌های چهارگانه‌ای که در چهار ضلع مسجد به شکل قرینه قرار گرفته‌اند، بیش تر از هر چیزی در صحن مسجد، خودنمایی می‌کند. صحن این مسجد مانند سایر مساجد چهار ایوانی، به شکل مربع مستطیل است و ۴۸ متر طول و ۳۶ متر عرض دارد.

در گذشته وسط صحن مسجد یک واحد حوضی بوده که گرداگرد آن را به استثنای جلوی حجرات و شبستان‌ها، باغچه‌های پرگل و گیاه پوشانده بود که بعدها به دلایل نامعقولی از بین رفته‌است. در ایوان‌های خاوری و باختری ۱۶ حجره به طور قرینه و در جبهه شمالی نیز ۶ واحد حجره جهت طلاب علوم دینی قرار ساخته شده‌است. در سطوح ایوان‌های شمالی و جنوبی تزییناتی مانند خط بنایی، کاشی معقلی و نگاره‌های گیاهی با تکنیک کاشی هفت رنگ، به سبک هنری دوره قاجار و بیش تر با استفاده از رنگ‌های سیاه و زرد به چشم می‌خورد. شبستان گنبد دار فضایی به عرض ۷٫۹۰ متر و طول۸٫۵۰ متراست که بدون واسطه در پشت ایوان جنوبی قرار گرفته و از جهت باختری و خاوری با شبستان‌های طرفین و از طرف شمالی با ایوان جنوبی در ارتباط است. بر فراز این شبستان، گنبد عظیمی بر جرزهای سنگین به ضخامت ۲۰٫۳۰ متر استوار گردیده‌است. گنبد این مسجد که از نوع دو جداره بوده و با کاشی‌های فیروزه‌ای پوشانده شده، از گنبدهایی است که بدون گوشواره و ترنبه بر روی جرزهای چهارگانه ضخیم نشسته‌است. سوره مبارکه الدهر با خط ثلث بر روی این گنبد نقش بسته و بر زیبایی آن افزوده‌است. در نوک بنای گنبد، علامتی از برنز به شکل گوی وجود دارد.

منابع

• سایت سی و هشتمین کنفرانس ریاضی ایران، دانشگاه زنجان ۱۲-۱۵ شهریور ماه ۱۳۸۶
• سایت سازمان میراث فرهنگی زنجان

 

موکب عزادارن حسینیه اعظم زنجان

حسینیه اعظم زنجان از اماکن مذهبی شیعیان است که در جنوب شهر زنجان واقع گشته‌است. قدمت این مکان به حدود یک قرن پیش می‌رسد این حسینه توسط دو فرد بنام‌های حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی وقف گردید. این حسینه هر سال در روز ۸ ماه محرم اقدام به برگزاری دسته عزاداری می‌کند.

دسته

حسینیه اعظم زنجان بیشتر به‌خاطر دسته‌ای که هرسال در هشتمین روز ماه محرم دارد مشهور است. این دسته حرکت خود را از محل حسینیه اعظم شروع می‌کند و معمولاً همزمان با اذان مغرب به امامزاده ابراهیم پایان می‌یابد مراسم عزاداری حسینیه اعظم زنجان در تاریخ ۱۵ دی‌ماه ۸۷ با شماره ثبتی ۱۰ به عنوان دهمین مورد از میراث معنوی ثبت‌شده در ایران است یکی از مداحان معروف زنجان به نام حاج سید یوسف شبیری است که در این مکان مدیحه سرایی می کند.

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی حسینیه اعظم زنجان

 

بازار زنجان

بازار زنجان در دوران آقا محمد خان قاجار آغاز ودر سال ۱۲۱۳ در زمان فتحعلی شاه قاجار خاتمه یافته و مساجد و سراها و گرمابه‌ها در سال ۱۳۲۴ به آن اضافه شده است . مجموعه بازار قدیمی به صورت یک خط مستقیم به عنوان بازار بالا و پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده است. گستردگی جغرافیایی بازار زنجان و تنوع راسته‌ها، تعدد سراها و کاوانسراهای درون شهری در راسته‌های فرعی که هرکدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته و وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه در طول زمان‌های گذشته و شرایط حاکم بوده است. این بازار که طویلترین بازار ایران می‌باشد از سوی غرب و شرق گسترده شده و بدین لحاظ بازار پائین و بازار بالا تقسیم و نامگذاری شده است .

تاریخچه

ساخت بازار زنجان در سال ۱۲۰۵ هجری قمری در دوران حکومت آغامحمد خان قاجار آغاز و به سال ۱۲۱۳ هجری قمری مقارن حکومت فتحعلی شاه قاجار پایان گرفته است. در دوره‌های بعد به بنای بازار زنجان از جمله ساخت چندین سرا، مسجد، گرمابه اضافه شده است.

راسته‌ها

بازار زنجان از نظر تولید و نوع فعالیت به هشت راسته تقسیم می‌شود از جمله راسته زرگرها، کفاشها، بزازها، سراجها و چند راسته دیگر. از کاروانسراهای این مجموعه که در قدیم نقش مؤثری در عرضه کالاها ایفا می نموده است، سرا یا کاروانسرای حاج علی قلی و سرای حاج کربلایی علی را می‌توان نام برد.

فنون معماری و سبک‌ها

تکنیک‌های معماری و سبکها وشیوه‌های تزئینی دوران قاجار در راسته ها، حجره ها، چهار سوقها، مساجد، سراها و کاروانسراهای درون شهری، گرمابه‌ها به شکل زیبا اجرا شده است. این فنون عبارتند از: کاربرد انواع طاق و قوسهای هلالی، جناغی و ضربی، و گهواره‌ای خاصه در راسته‌های اصلی و فرعی، مزین به آجر چینیهایی با طرحهای مختلف هندسی خفته، راسته، و حصیری، و بکارگیری آجر و کاشی به سبک قدیمی، و کاشیکاری به رنگها و طرحهای قاجاری درسطوح خارجی و داخلی بنا ها، طاقنماها، طاق و قوسها و همچنین ستون نماهای گلدانی. اوج این سبک های معماری و شیوه‌ها و نو آوریهای تزئینی در اجزا و ارکان مساجد تاریخی زنجان مخصوصا مسجد جامع زنجان به ظهور رسیده است.

مجموعه بازار زنجان در فهرست آثار ملی کشور ایران به به ثبت رسیده است.

منبع

سایت سازمان میراث فرهنگی زنجان

بنای رخت‌شوی‌خانه یا مجموعهٔ تاریخی رخت‌شوی‌خانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان که منطبق بر حصار قدیمی شهر می‌باشد، در یک منطقهٔ پرتراکم مسکونی احداث شده‌است. مردم شهر لباس و رخت خود را در آن محل می‌شسته‌اند. چنین کاربری برای یک بنای عمومی در جهان مشابه ندارد یا کم‌نظیر است. این بنا در حال حاضر تعمیر و مرمت شده و به عنوان موزهٔ مردم‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مردم می‌توانند از آن بازدید کنند. این بنا در سال‌های گذشته به جهت وجود هوای سرد در زمستان‌ها برای بانوان زنجانی ساخته شده‌است.

پیشینه

این بنا توسط دو برادر به نام‌های مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا ساخته شده است

زمین این بنا توسط علی اکبر خان توفیقی اولین شهردار وقت زنجان خریداری شد و در سال ۱۳۴۵ ه‍.ق توسط او ساخته شده‌ است.

سبک و سیاق معماری این بنا را می‌توان به شیوه اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی نسبت داد.

موقعیت مکانی

بنای تاریخی رخت‌شوی‌خانه زنجان در محل معروف به بابا جامال چوقوری (گودال باباجمال) در قلب بافت تاریخی شهر زنجان قرار گرفته و دسترسی به بنای رخت‌شوی‌خانه از خیابان سعدی از طریق کوچه فرهنگ نیز امکان‌پذیر است.

کاربری

هدف از ساخت این رختشوی‌خانه تامین امنیت و آسایش زنان در یک مکان سرپوشیده بوده‌است.

از نظر تشابه کاربری چنین بنایی در هیچ قسمتی از ایران به این شکل دیده نشده ولی از نظر معماری با و دروازه ارگ قابل مقایسه‌است این بنا به طور عام‌المنفعه و شبانه‌روزی بوده و بابت استفاده از آن هیچ پولی از شهر وندان دریافت نمی‌شده‌است.

بنای رخت‌شوی‌خانه شهر زنجان هم اکنون مهمترین موزه این استان است و در آن انواع لباس‌های محلی، زیورآلات، ابزار و وسایل مورد استفاده بانوان در معرض دید همگان قرار گرفته‌است.

مشخصات بنا

آب این محدوده که دارای فضاهای متعددی است از قنات قلعچه حاجی میربهاالدین تامین می‌شد. فضاهای این مجموعه را می‌توان به دو بخش مدیریت رخت‌شوی‌خانه شامل حیات و قسمت مسکونی و فضای اصلی شستشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است تقسیم کرد. حیاط محوطه‌ای است به شکل مربع و مستطیل به میزان ۴۰۰ متر مربع (۳۲×۱۲ متر) شامل درختکاری و فضای سبز، و اعیانی آن در جبهه شمالی محوطه به مقدار ۶۰ متر مربع شامل دو اطاق و یک ورودی است که این ورودی فضاهای محوطه، سرایداری و محل شستشوی رخت را به همدیگر متصل می‌نماید. پلان و نمای این واحد مسکونی، دارای بار فرهنگی بوده و به سبک معماری سنتی شناخته شده زنجان احداث گردیده‌است.

خزینه این رخت‌شوی‌خانه ۱۷ متر طول ۵۵/۱۱ متر عرض و حدود ۸ متر ارتفاع دارد فضایی شبیه تراس مشرف به فضای رخت‌شوی‌خانه وجود دارد که به عبارتی می‌توان آن را شاه‌نشین و محل مدیریت نامید. محل ورودی بنا به شبکه ارتباطی کوچه‌های شهر را پیدا می‌کرد و خانمی که گفته می‌شود همسر معمار این بنا بوده‌است کار کنترل و نظارت بر امور رخت‌شوی‌خانه را برعهده داشت و در قبال این کار مبلغی ماهیانه دریافت می‌کرد. از معماری این فضا چنین استنباط می‌شود که معمار آشنایی کاملی به شیوه سنتی داشته که توانسته‌است با کمک قوس‌ها و نورگیرها فضای دل‌انگیزی را در قسمت بالای انبار سالن اصلی رخت‌شوی‌خانه و تردد افراد را انجام می‌داده‌است.

طراحی و اجرای فضای داخلی و اصلی بنای رخت‌شوی‌خانه دورنمای بسیار زیبایی دارد و سالن آن با ۱۱ ستون به طور قرینه به دو قسمت تقسیم شده‌است. این فضا از سالنی به عرض ۷/۱۳ متر طول ۶۲ متر و مساحت زیربنای ۸۵۰ متر مربع برخوردار است. فاصله ۱۱ ستونی که به طور قرینه سالن را به دو قسمت تقسیم کرده‌اند در جهت قرینه از چهار واحد حوضچه و مجاری آب در حد فاصل حوضچه‌ها تشکیل یافته و حدود آن را سنگ‌های حجاری شده از جنس تراورتن از یکدیگر مجزا می‌کند.

منابع

• «بنای رختشویخانه زنجان». وب‌گاه نقش نگار. 
• «رختشویخانه زنجان». جام‌جم آن‌لاین. 
• تبیان زنجان

کاروانسرای سنگی به ترکی (داش کاروانسراسی) در جاده کمربندی زنجان-میانه روبروی ایستگاه قطار زنجان وافع شده است. قدمت این کاروانسرا به دوره قاجاریه باز می‌گردد و هم اکنون به عنوان رستوران سنتی مورد استفاده است. پلان این کاروانسرا به سبک چهار ایوانی است، حجره‌های آن در یک طبقه قرار گرفته‌اند و سقف‌‌ها از نوع قوسی هستند. استفاده از سنگ به عنوان مصالح اصلی در ساخت کاروانسرا باعث شده است که این بنا با عنوان کاروانسرای سنگی و در زبان محاوره ای داش کاروانسرا معروف شود . این بنا از لحاظ این که تنها بنای باقی مانده از کاروانسراهای زنجان است دارای اهمیت فراوانی است .

 

سماور تزیینی در کاروانسرا

 

شتر تزیینی در مدخل کاروانسرا

منبع

کارونسرا سنگی http://www.ichto.ir/tabid/6220/language/fa-IR/Default.aspx

شناسنامه
زادروز	۱۰ مه ۱۹۲۳
زادگاه	نخجوان،  آذربایجان
تاریخ مرگ	۱۲ دسامبر ۲۰۰۳
محل مرگ	کلیولند, اوهایو،  ایالات متحده آمریکا
همسر	ظریفه علی‌اف
فرزندان	الهام علی‌اف
دین	اسلام شیعه
اطلاعات سیاسی
حزب سیاسی	حزب آذربایجان نوین
سمت	رئیس جمهور جمهوری آذربایجان
پیش از	الهام علی‌اف
پس از	ابوالفضل ایلچی بیگ

حیدر علی اف (حیدر علی رضا اغلو علی اف) (به ترکی آذربایجانی: Heydər Əliyev) فرزند علیرضا متولد ۱۰ مه ۱۹۲۳ و درگذشت ۱۲ دسامبر ۲۰۰۳. از سال ۱۹۹۳ تا سال ۲۰۰۳ میلادی عنوان ریاست جمهوری آذربایجان را بعهده داشت.

قبل از وی ابوالفضل ایلچی بیگ و پس از او پسرش الهام علی اف ریس جمهور جمهوری آذربایجان است.

زندگینامه

حیدر علی اف فرزند علیرضا در تاریخ ۱۰ می سال ۱۹۲۳ در شهر نخجوان آذربایجان و در یک خانواده کارگری متولد شد.

وی در سال ۱۹۳۹ پس از پایان تحصیلات متوسطه در دانشسرای تربیت معلم نخجوان، وارد رشته معماری دانشگاه صنعت آذربایجان ("آکادمی دولتی نفت آذربایجان" کنونی) شد. ولی بر اثر آغاز جنگ، او موفق به اتمام تحصیل نگردید.

 

آرامگاه حیدر علی‌اف پارک مفاخر باکو

پستها وسمتها تا دهه 90

• از سال ۱۹۴۱ مسئول بخش اشتغال کمیساریای خلق امور داخلی جمهوری خودمختار سوسیالیستی شوروی نخجوان
• سال ۱۹۴۴ استخدام در ارگان امنیت دولتی

• سال ۱۹۶۴ معاون رییس کمیته دولتی امنیت وابسته به شورای وزیران جمهوری آذربایجان شوروی
• سال ۱۹۶۷ ریاست کمیته دولتی امنیت وابسته به شورای وزیران جمهوری آذربایجان شوروی
• ارتقا به درجه سرتیپی

• سال ۱۹۶۹ دبیر کل کمیته مرکزی حزب کمونیست آذربایجان
• سال ۱۹۸۲ عضویت در دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی
• سال ۱۹۸۲ معاون اول رییس شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی و یکی از رهبران اتحاد جماهیر شوروی

• ٢٠ سال نماینده شورای عالی (مجلس) اتحاد جماهیر شوروی
• 5 سال معاونت رئیس شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی

تحصیلات

• فارغ التحصیل رشته تاریخ دانشگاه دولتی آذربایجان در سال ۱۹۵۷
• گذراندن تحصیلات عالیه ویژه در شهر لنین گراد ("سنت پترزبورگ" فعلی) 1964 تا 1967

فرازونشیب

حیدر علی اف در اکتبر سال ۱۹۸۷ به نشانه اعتراض به خط مشی سیاسی دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی و شخص میخائیل گورباچف دبیر کل آن کمیته، از سمتهای خود استعفا کرد.

پستها وسمتها از دهه ۹۰

• سال ۱۹۹۰ نماینده مردم در مجلس شورای عالی آذربایجان
• سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۳ ریاست مجلس عالی جمهوری خودمختار نخجوان
• سال ۱۹۹۲ رئیس حزب آذربایجان نوین در شهر نخجوان
• سال ۱۹۹۳ معاونت رییس شورای عالی جمهوری آذربایجان

رییس جمهوری حیدر علی‌اف

در ماههای می و ژوئن سال ۱۹۹۳ با پیدایش خطر جنگ داخلی و از دست رفتن استقلال کشور بخاطر تشدید کامل بحران حکومتی، مردم آذربایجان با اصرار خواستار روی کار آمدن حیدر علی اف شد. رهبران وقت آذربایجان ناگزیر رسماً از حیدر علی اف به باکو دعوت کردند. حیدر علی اف در تاریخ ۱۵ ژوئن سال ۱۹۹۳ رئیس شورای عالی آذربایجان انتخاب و بموجب مصوبه مورخ ۲۴ ژوئیه مجلس ملی، کفیل رئیس جمهوری آذربایجان شد. حیدر علی اف در روز سوم اکتبر با دستیابی به آراء عمومی مردم، به مقام ریاست جمهوری آذربایجان انتخاب شد. او، در انتخابات ریاست جمهوری مورخ ۱۱ اکتبر که با حضور گسترده مردم برگزار می‌گردید، با کسب ١/٧٦ درصد آراء، مجدداً رئیس جمهوری آذربایجان انتخاب شد. حیدر علی اف که، با طرح کاندیداتوری وی جهت شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۵ اکتبر سال ۲۰۰۳ اعلام موافقت کرده بود، بعلت بروز مشکلاتی در وضع جسمانی از شرکت در این انتخابات خودداری نمود.

جوایز و افتخارات

• چهار بار مفتخر به دریافت نشان لنین و نشان ستاره سرخ
• دو بار عنوان قهرمان سوسیالیستی کار
• دارنده جوایز بین‌المللی، دکترای افتخاری دانشگاه‌های معتبر کشورهای مختلف

آبشورون Abşeron
—  شهرستان  —
نقشه جمهوری آذربایجان و شهرستان آبشورون
کشور	آذربایجان
مرکز	Xırdalan
دولت
- -
مساحت
- جمعاً	۱٬۳۶۰ کیلومترمربع
جمعیت (۲۰۰۷)
- کل	۱۰۱٬۳۰۰
- تراکم	۷۴٫۵/کیلومترمربع
کد پستی
پیش‌شماره تلفن	۰۱۲

آبشوران، (به ترکی آذری Abşeron) نام شبه جزیره و بخشی در جمهوری آذربایجان است.

این شبه جزیره ۶۰ کیلومتر به سمت شرق در دریای خزر پیشروی دارد و عرض شبه جزیره به ۳۰ کیلومتر می‌رسد.

آبشوران به سبب وجود تاکستان‌ها و باغ‌های میوه و انجیر شهرت فراوانی دارد. آبشوران در امتداد شرقی رشته کوه قفقاز قرار دارد به همین سبب دارای تپه ماهورهای فراوان و همچنین دریاچه‌های نمک است. آبشرون جمعیتی بالغ بر ۹۰۰۰۰ نفر دارد و مساحت آن ۱۳۶۰ کیلو متر مربع است. مرکز بخش شهر خیردالان است.

مردم آبشوران از تبار پارسی (تات) هستند و تا حدود سال ۱۹۲۰ (میلادی) پیشینه آنها به تاتی اران سخن می‌گفتند. تات‌های اران، که خود را پارس می‌نامند از زمان ساسانیان در جزیره آبشوران و دیگر مناطق اران سکونت دارند. زبان آن‌ها از شاخه فارسی‌تبار (زبان‌های جنوب شرقی ایرانی) است. این گروه را نباید با تات‌های ایران که زبانی از شاخه ایرانی شمال غربی دارند اشتباه گرفت. در سرشماری‌های جمهوری آذربایجان تات‌ها را جزو قومیت آذربایجانی به شمار می‌آورند.

وجه تسمیه

آبشوران، آبشرون، یا آپشرون، نام خزر در جمهوری آذربایجان. نام آبشوران فارسی است و به معنای جایی است که آب (جزر و مد دریا) آن را می‌شوید. بسیاری از نام‌های مناطق مختلف آذربایجان دارای ریشه فارسی هستند و این امر به علت سابقه حاکمیت ایران بر منطقه قفقاز می‌باشد که در دوران قاجار رو به افول نهاد.

اقتصاد

آبشوران دارای تأسیسات نفتی است و تولید محصولات نفتی باعث رشد اقتصادی منطقه گردیده‌است.

 

 

دروازه ورودی ایچری شهر باکو

 

گورستان قدیمی ایچری شهر باکو

ایچری شهر (به ترکی آذربایجانی: İçəri Şəhər) بافت قدیم شهرباکو، که از آن با نام ارگ باکو نیز یاد می‌شود به تدریج مابین قرون ۱۱ تا ۱۹ میلادی ساخته شده‌است.

این شهر محصور از دوران پارینه‌سنگی تاکنون محل سکونت انسان بوده‌است و فرهنگ و تمدنهای مختلفی چون ساسانی، زرتشتی، شیروانی، ایرانی، عربی، عثمانی و روسی را در خود جای داده‌است.

این قسمت شهر در شمال غربی خلیج باکو واقع شده و جزو دیدنیترین مکان‌های باکو بشمار می‌رود که در سال ۲۰۰۰ میلادی در شمار میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

ایچری شهر دارای ۲۳ محله، ۲ کاروان سرا، ۳ چشمه آب، میدان بازار و... می باشد که جذاب‌ترین مکان آن قلعه دختر است.

نگارخانه