ياشاسين شاهين دژ
شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 11:48 ::  نويسنده : علي
 
 

محمود دست‌پیش

محمود دست پيش
زمینه کاری شاعر
ملیت ایرانی
زادروز باکو
محل زندگی اردبیل، تهران
 

محمود دست پیش.شاعر

محمود دست پیش متولد ۱۳۱۳ درشهر باکو ار خانواده‌ای اردبیلی متولد گردید.درسال ۱۳۱۷ به همراه خانواده اش به زادگاهشان اردبیل مهاجرت نمودند.پس از مدتی جهت تدریس درمدارس تهران به آن شهر مهاجرت نمود.

دیدار شعرا با رهبر جمهوری اسلامی

او با ‏خواندن اشعاری به زبان ترکی که با تشویق رهبر انقلاب همراه شد، ‏اولین شعرش را این‌گونه ترجمه کرد: «روزها به هم می‌پیوندد و ‏ماه می‌شود و سال می‌گذرد و ما انسانها پیر می‌شویم گاهی در اوجیم ‏و گاهی در فرود.» دست پیش ادامه داد: «من امشب واقعاً در ‏اوجم، بیست سال عقبم از این مجالس در خدمت شما.» سپس شعر دومش ‏را با این توضیح خواند که «در سال ۱۳۶۸ در مجله نشر دانش چند ‏بیتی به چاپ رسیده بود که به ترک‌ها کم‌لطفی کرده بودند. من ‏آتش گرفتم و این شعر را سرودم» آقا از شنیدن این شعر بسیار ‏راضی بودند و به دست پیش گفتند: «اگر آهنگی روی این کلام ‏بیاید، تصنیف قشنگی می‌شود.»‏

فعالیتهای هنری

استاد دست پیش در آهنگ‌های زیر به عنوان شاعر ترانه‌ها انتخاب گردیده‌است:

  • آرزوها
  • عشق من
  • وطنم
  • باغ محبت
  • وحدت

نمونه‌ای از اشعار

  • آنا

او گؤندن کی عؤمور قوشو قوندو حیات بوداغیندا،

آسلان کیمی بیر قادینین، سیغیشمیشام قوجاغینا،

دیریلیگه ایشیق ساچان انسانلیغین اوجاغیندا،

اؤ محبت اسیرگه مز اؤز آنامین قوجاغیدیر،

حیاتیما ایشیق ساچان انسانلیغین اوجاغیدیر،

اؤیودونده ن رحمت یاغار، غضبینده مین حکمت وار،

اؤره گی نین ساراییندا، قات- قات یاتان محبت وار،

هیم جیمینده، سؤزلرینده، آنلاشیلان حقیقت وار،

آناکیمدیر؟ آنا وطن، آنا توپراق، آنا آنا!

نه قدرده عزیز اولسا قول وقیچدور ائولادینا!

شیرین دیللی بالاسینین هر سؤزونه جان جان دئیه ن،

دوروشونا، باخیشینا، مارال دئیه ن جیران دئیه ن،

جاوان عمرین یئله وئریب ساچلارینا ده ن دؤزولر،

آی اؤزونون قیریشیندان، شیریم شیریم نور سؤزولر،

آنا شرف هیکلیدیر، آنا روحدور، آنا جاندیر،

اورکلرده ن پوزولمویان، آنا اؤلمز بیر انساندیر،

آثار

  • کتاب گل ائشیت ئنی دن
شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 11:38 ::  نويسنده : علي
 
 

باریشماز

حیدر عباسی (باریشماز)
زادروز ۱۳۲۲
مراغه، ایران

حیدر عباسی (۱۳۲۲، مراغه) متخلص به باریشماز شاعر معاصر ایرانی است. وی علاوه بر ذوق ادبی، در نقاشی، مجسمه‌سازی و حکاکی مهارت قابل توجی دارد.

زندگی

حیدر عباسی در سال ۱۳۲۲ در شهر مراغه به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مراغه و تحصیلات عالی را در دانشگاه آذرآبادگان با اخذ لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی به پایان رساند.

علاوه بر انگلیسی به زبان‌های ترکی و عربی تسلط کامل دارد و اغلب آثارش را به ترکی نوشته است.

نمونه اشعار

ترجمه نی‌نامه به ترکی (از شرح انور):

گـَل ائشیت نِئی‌دن، شکایت ائیله‌ایر   آیریْلیق‌لاردان حکایت ائیله‌ایر
تا قامیْشلیق‌دان اؤزولدو الفتیم   آغلادیْب دؤنیانیْ سوْنسوز محنتیم
هجردن یانمیْش اؤرک‌دیر ایسته‌ایم   اشتیاقیْن آغریْسین، تا سؤیله‌ایم
اؤز کؤکوندن کیمسه کیم دؤشدو اوزاق   آختارار بیرلشمه‌یه داییم یاراق
جمع‌لرده آه و نالم سالدیْ ایز   موتلو هم موتسوزلا اوْلدوم دیز به دیز
یار اوْلور هرکس منه بیر ظنّ ایلن   یوْخ ایشی سینه‌مده اوْدلو سیررینن
لیک نالم‌دن دگیل سیْرریم اوزاق   گؤرمه‌مزلیک گؤزلره اوْلموش دوزاق
تن روان‌دان جان‌دا تن‌دن آیریْ یوْخ   گؤرمه‌یه جانی بو جیسمین اذنی یوْخ
نئی‌ده‌کی ناله دگیل یئل، اوْددور اوْد   بو اوْدا اوْدلانمایان جندک‌دی خوْد
نئی‌ده‌کی اوْد مئی‌ده‌کی قایناقدیْر عشق   عشق دورغون‌لوق دگیل اوْیناق‌دیْر عشق
نئی‌دی یاردان آیریْلانلار همدمی   نئیدی ییْرتان ناله‌سی ایلن پرده‌نی
نئی‌کیمی دردی، دوانیْ کیم گؤرؤب   نئی‌ده‌کی سیزقیْن نوانی کیم گؤرؤب
قانلیْ یوْل‌لاردان آچیْر سؤز اوْدلو نئی   اوْدلانانلاردان آچیْر سؤز اوْدلو نئی
بوردا هوش تاپماق باییْلماق‌دیر گؤزل   مست‌لیک ایچره آییْلماق‌دیر گؤزل
غصه‌میزدن قرنلر قالدیْ ملر   سوزونان بیرلشدی آیلار هفته‌لر
گؤنلریم گئچدی قوْی اؤتسؤن عیبی یوْخ   قال‌گیْنان سن ائی‌کی سندن غیری یوْخ
گؤن قاراتدیْ عشق‌دن پایسیْز یقین   یانقیْ‌سی سؤندوْ بالیْق‌دان غیری‌نین
پیش‌می‌شین حالیْن گؤزل خام آنلاماز   قیْسسا گل خامیْ یئتیش‌میش دانلاماز

کتاب‌شناسی

چاپ شده

  • ن‍غ‍م‍ه داغ‍ی و اس‍ت‍ع‍م‍ار، ۱۳۶۳
  • ک‍ع‍ب‍ه و ق‍ان‍ل‍ی اذان و ی‍ار و ن‍ار، ۱۳۷۹
  • ‏‫ت‍رج‍م‍ه و ت‍ف‍س‍ی‍ر م‍ث‍ن‍وی م‍ع‍ن‍وی: ش‍رح ان‍ور‬، ۱۳۸۱
  • گ‍ول‍ن‍ده ه‍رزام‍ان م‍ش‍اع‍ی‍ر و ش‍ی‍طان، ۱۳۸۲
  • س‍س‌، ۱۳۸۲
  • دووارلار، ۱۳۸۲
  • اودوم‍ل‍و دی‍ره‌ک، ۱۳۸۳
  • نغمه داغی، ۱۳۸۳
  • چ‍اغ‍ی‍ری‍ل‍م‍ام‍ی‍ش ق‍ون‍اق‍لار، ۱۳۸۳
  • م‍خ‍ن‍ث‌ل‍ر، ۱۳۸۳
  • وال‍ع‍ص‍ر، ۱۳۸۴
  • دارت‍ی‍ل‍م‍ام‍ی‍ش دن‍ل‍ر (ح‍ی‍ک‍ای‍ه‌ل‍ر)، ۱۳۸۴
  • تبت یدا... ، ۱۳۸۶
  • نمی‌ازیم: ترجمه و شرح دعای صباح حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام، ۱۳۸۸

در دست چاپ

  • ادب حضور در حضرت نماز
  • ترجمهٔ نهج‌البلاغه به ترکی

منابع

  • مروارید، یونس. مراغه، چاپ دوم. چاپ علمی، ۱۳۷۲
شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 11:33 ::  نويسنده : علي
 
 

علی‌شیر نوایی

 
صفحه ای از دیوان امیر علیشیر در کتابخانه سلیمان قانونی

علی‌شیر نوایی يكي از شعران بنام ترك (۸۴۴ ه.ق در هرات - ۹۰۶ یا ۹۰۷ ه.ق) شاعر، دانشمند و وزیر سلطان حسین بایقرای گورکانی (۸۷۵ – ۹۱۱ ه‍. ق.) بود.

زندگی

امیر علیشیر نوایی نام او علی‌شیر بن الوس یا کیچکنه یا کیچینه یا کجکنهٔ نوائی جغتایی و ملقب به «نظام‌الدین» است. از بزرگ‌زادگان خاندان جغتای پسر چنگیزخان حاکم ماوراءالنهر و کاشغر و بلخ و بدخشان بود.

او مردی نیکوصفت و دانشمند و شاعر بوده اشعار بسیاری به دو زبان فارسی و ترکی جغتایی دارد به همین جهت مشهور به «ذوللسانین» بود. تخلص او در اشعار ترکی «نوائی» و در اشعار فارسی «فانی» یا «فنائی» است.

وی در سال ۸۴۴ ه‍. ق. در هرات متولد شد و تحصیلات اولیه خود را نزد پدرش کیچکینه بخشی -که از جمله وزرای تیموریان بود - کسب کرد و سپس برای ادامه تحصیل به سمرقند رفت. علیشیر در خردسالی با سلطان حسین میرزا که همدرس و هم‌مدرسه بوده‌اند، عهد و پیمان بسته بودند که هر کدام به سلطنت برسد از حال دیگری تفقد نموده، فراموشش نکند [۱] نوائی از آن پس به منظور تحصیل معارف و کمالات خراسان و سمرقند و بسیاری از شهرهای دیگر را سیاحت کرد و در آن میان گرفتار فقر و فاقه‌ای سخت شد. در این هنگام سلطان حسین میرزا در هرات به سلطنت نشست و به حکم همان پیمان قدیم، امیر علیشیر را از سمرقند فراخوانده منصب مهرداری خود را به وی واگذار کرد و اندکی پس از آن امر صدارت را نیز به او داد و بزرگی مقامش به جایی رسید که هر یک از برادران و فرزندان سلطان، ملازمت او را مایهٔ شرف و افتخار خود میدانستند و سلطان نیز بی مشورت او به هیچ کاری اقدام نمی‌کرد. اما علیشیر با وجود این همه مشاغل، از مطالعات علمی و تألیفات مختلف دست برنداشت و مجلس او مجمع علما و فضلای آن روزگار بود و کتابخانهٔ وی نیز عمومی و مورد استفادهٔ علاقمندان بود که از آنجمله خواندمیر مؤلف حبیب‌السیر نیز از آن کتابخانه بهره‌ها برده است.

سرانجام وی از امور دولتی استعفا داده منزوی گشت و با ملا عبدالرحمان جامی مصاحب شد و درویشی را بر همهٔ امور ترجیح داد. و در عین انزوا نیز مورد توجه سلطان حسین بوده و شاهزادگان موظف به استفاده از مجالس وی بودند. و عاقبت او به سال ۹۰۶ یا ۹۰۷ ه‍. ق. درگذشت.

امیر علیشیر علاوه بر مقام علمی و تألیفات بسیاری که داشت، از آنجا که شخصی خیر و نیکوکار بود آثار خیریهٔ بسیاری از او به جای مانده است که از آن جمله ایوان جنوبی صحن عتیق حرم علی بن موسی‌الرضا و آب نهر خیابان مشهد، و مقبرهٔ فریدالدین عطار نیشابوری در نیشابور، و بقعهٔ امیر قاسم الانوار در قریهٔ لنگر می‌باشد.

آثار

تعداد این آثار او را تا سیصد وهفتاد نوشته‌اند. از جمله تألیفات اوست:

  1. اربعین منظوم.
  2. تاریخ انبیاء، به ترکی
  3. تاریخ ملوک عجم، به ترکی
  4. ترجمة اللغة الترکیة بالفارسیة که یک نسخهٔ آن در کتابخانهٔ رضوی موجود است.
  5. خمسهٔ نوائی که در تقلید و استقبال از خمسهٔ نظامی سروده و آن پنج مثنوی است به زبان ترکی جغتائی به نامهای: حیرةالابرار، لیلی و مجنون، فرهاد و شیرین، سبعهٔ سیاره، سد اسکندری یا اسکندرنامه.
  6. خمسةالمتحیرین و آن رساله‌ای است به زبان ترکی جغتائی در شرح حال عبدالرحمان جامی و با در نظر گرفتن یک مقدمه و یک خاتمه و سه مقاله، بدین نام خوانده شده است.
  7. دیوان ترکی غزلیات که شامل چهار دیوان به نامهای: غرائب‌الصغر (یا غرائب‌النوائب)، نوادرالشباب، بدایع الواسط، و فوائدالکبر می‌باشد و آنها را بترتیب در خردسالی و جوانی و سن کمال و سالخوردگی و انزوا نظم کرده است.
  8. دیوان فارسی محتوی شش‌هزار بیت
  9. سراج‌المسلمین
  10. عروض ترکی
  11. مثنوی لسان‌الطیر
  12. مجالس النفائس که تذکره‌ای است به ترکی در شرح حال قریب به سیصد و پنجاه تن از بزرگان و شعرای معاصر خود و دو ترجمه آن در تهران به چاپ رسیده است.
  13. محاکمةاللغتین در مقایسهٔ دو زبان ترکی و فارسی
  14. محبوب‌القلوب
  15. مفردات در معما
  16. منشآت ترکی
  17. منشآت فارسی
  18. نسائم المحبة که ترجمهٔ ترکی نفحات الانس جامی است.
  19. نظم‌الجواهر
  20. حالات پهلوان اسد
  21. حالات سید حسن اردشیر
  22. مفردات در فن معما
  23. قصه شیخ صنعان
  24. مناجات نامه
  25. میزان الاوزان
  26. مکارم اخلاق

نمونه اشعار به زبان ترکی جغتایی

کؤنگلیم اورتانسین اگر غیریغَه پروا ایلاسَه   هر کؤنگیل هم کیم سنینگ شوقینه پیدا ایلاسَه
اؤزگالار حسنین تماشا ایلاسَه، چیقسون کؤزؤم   اؤزگا بیر کؤز هم کی حسنینگ‌نی تماشا ایلاسَه
غیر ذکری آشکارا قیلسا، لال اولسون تیلیم   قایسی بیر تیل هم کی ذکرینگ آشکارا ایلاسَه

ترجمه:

دلم آتش بگیرد اگر به کسی غیر از تو توجه کند. همچنین هر دلی (به‌جز من) که عشق تو را داشته باشد.
چنانچه چشمانم به جمال دیگر خوبرویان نظر کند، برکنده باد! همچنین هر چشم نامحرم که نظر به جمال تو داشته باشد.
زبانم لال باد اگر صحبت از کسی جز تو کند. همچنین هر زبان بیگانه‌ای که حدیث تو کند.
غربتدا غریب شادمان بولمَس‌ایمیش   ایل اونگا شفیق و مهربان بولمَس‌ایمیش
آلتین قفس‌ایچره گر قیزیل‌گؤل بولسه   بولبول‌غه تیکَن‌دَک آشیان بولمَس‌ایمیش

ترجمه:

غریب در غربت شاد نمی‌گردد. مردم (آنجا) با وی صمیمی نیستند.
چنانچه گل سرخ را در قفسی زرین نگه دارند، برایش مأوای مطلوبی نیست و حکم خار برای هزاردستان را دارد.

يك نمونه شعر نوايي در پاسخ به غزالي درباره لعن يزيد:

ابوحامد محمد غزالی طوسی عالم شافعی که مدرس مدرسه نظامیه ی بغداد بود فتوایی مبنی بر عدم جواز لعن یزید صادر کرد. غزالی نوشت: «دخالت یزید در کشتن حسین بن علی مسلم نیست و اگر هم باشد قتل نفس فسق است نه کفر، به علاوه ممکن است که یزید توبه کرده باشد و از همهٔ این‌ها گذشته لعن انسان که سهلست، لعن حیوان هم صحیح نیست و رسم لعن و نفرین ناپسند است زیرا که خداوند لعنتگران و ناسزاگویان را دوست ندارد» غزالی هر چند فتوای منع لعن یزید را صادر کرد اما با مسامحه و پرده پوشی بر نابکاری‌های یزید مخالف بود. بر اعتقاد بعضی این فتوای غزالی به خاطر تعصب ناخودآگاه وی بر ضد شیعه و اصرار شیعه بر لعن یزید بود. امیر علی شیر نوایی ( م 906 ق ) نیز در پاسخ به غزالي اين دو بيت را سروده است :

ای که گفتی بر یزید و آل او لعنت مکن

زان که شاید حق تعالی کرده باشد رحمتش

آنچه با آل نبی کرد او، اگر بخشد خدای

هم ببخشاید مرا گر کرده باشم لعنتش

نگارخانه

  1.  البته دقت فرمایید که عوام درست عین همین داستان را در مورد سه -به‌اصطلاح- «یار دبستانی» خواجه نظام الملک، عمر خیام و حسن صباح نیز می‌گویند.

منابع

  • الذریعهٔ آقابزرگ تهرانی، جلد ۹
  • ترجمهٔ مجالس النفائس
  • حبیب‌السیر چ خیام جلد ۴
  • دستورالوزراء خواندمیر
  • ریحانة الادب از مجمع‌الفصحاء جلد ۱
  • هفته‌نامه سینا، سال هفتم شماره ۱۶۲(سه‌شنبه ۲۱/۸/۱۳۸۷)
  • مجالس العشاق
  • مرآة الخیال
  • کیهانی‌زاده، نوشیروان: تاریخ ایران در این روز (برداشت آزاد با ذکر منبع).
  • بنیاد اندیشه اسلامی
شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 11:22 ::  نويسنده : علي
 
 

زبان ترکی جغتایی 

ترکی جغتایی زبانی ادبی و عضو خانواده زبانهای آلتایی است. ترکی جغتایی از دوران تیمور و پادشاهان تیموری تا اوایل قرن بیستم به عنوان زبان واسطه ادبی در آسیای مرکزی بوده است. امیر علیشیر نوائی یکی از ادیبان و شاعران مشهور ادبیات جغتایی است. بابر موسس سلسله گورکانی در هند کتاب

ترکی جغتایی از جنبه لغوی و قواعد زبان از دیگر زبانهای مهم جامعه اسلامی به‌ویژه فارسی و عربی متاثر شده است. بسیاری از آثار شیوایی که در این زبان نوشته شده‌اند به عنوان ابزاری برای جلب توجه و تحسین ادیبان دوران بوده است. ترکی جغتایی یکی پیشرفته‌ترین زبان‌های ترکی میانه است که به خوبی ثبت شده.

زبان ازبکی وارث و شیوه مدرن این زبان محسوب می شود.

لغت نامه سنگلاخ حدود شش هزار لغت ترکی را در بر می گیرد که عمدتاً به زبان ترکی جغتایی است.

منابع

  1.  بنگريد به: «دانشنامه آزاد». 
 
شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 11:17 ::  نويسنده : علي
 
 

آتیلا ایلهان

آتیلا ایلهان شاعر، نویسنده، روزنامه نگار، داستان‌نویس و فیلمنامه‌نویس اهل ترکیه بود.

زندگی‌نامه

ایلهان در سال ۱۹۲۵ میلادی در شهرستان «منمن» ازمیر در غرب ترکیه زاده شد. در سن ۱۶ سالگی و در سال ۱۹۴۱ به دلیل نقل یک شعر از ناظم حکمت شاعر برجستهٔ ترکیه در نامه‌ای به دوست خود، دستگیر شد و به مدت دو ماه تحت بازداشت قرار گرفت.

وی به دلیل اینکه دارای پرونده سیاسی در شهربانی ترکیه شده بود، از دبیرستان اخراج شد و بعد از اعتراض به این حکم، سه سال بعد دیوان عالی اداری ترکیه در سال میلادی مجددا حکم به امکان ادامه تحصیل وی صادر کرد.

ایلهان بعد از پایان دوره دبیرستانی در استانبول، در رشته حقوق دانشگاه استانبول ثبت نام کرد. او اولین کتاب شعر خود را در سال اول دانشگاه در سال ۱۹۴۸ میلادی با امکانات مالی خود منتشر ساخت.

وی از سال ۱۹۴۹ تا سال ۱۹۵۱ به دلیل حمایت از ناظم حکمت و افکار وی مجبور به اقامت اجباری در فرانسه شد و در سال ۱۹۵۱ به ترکیه بازگشت. ایلهان بعد از بازگشت به ترکیه مجددا به تحصیلات خود در دانشکده حقوق ادامه داد. ولی با شروع به کار روزنامه‌نگاری، در سال چهارم، تحصیلات حقوق خود را نیمه تمام گذارد.

وی از سال ۱۹۵۳ شروع به نوشتن مقالات در روزنامه‌های مختلف ترکیه کرد و به دلیل آشنایی با صنعت سینما، علاوه بر فعالیت ادبی، در زمینه نقد فیلم نیز فعالیت داشت. آتیلا ایلهان از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۱ در آنکارا اقامت داشت و در این سال به استانبول نقل مکان کرد و آثار خود را در این شهر منتشر ساخت.

«آتیلا ایلهان» در سال ۲۰۰۵ در سن ۸۰ سالگی به دلیل سکته قلبی درگذشت.

آثار

ایلهان علاوه بر نوشتن ده‌ها کتاب شعر، قصه، هزاران مقاله ادبی، تهیه و تدوین برخی سناریو فیلم‌های سینمایی در ترکیه را نیز عهده دار شده بود. فیلم‌هایی که سناریوی آنها را ایلهان نوشته، اکنون جزو فیلم‌های کلاسیک تاریخ صنعت سینمای ترکیه به شمار می‌روند.

منبع

شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 11:12 ::  نويسنده : علي
 
 

غازی بوزقورت

غازی محمد بوزقورت (مللا بوزو) از شاعران زبان ترکی (آذربایجانی و استانبولی) در آذربایجان بود .او به سال ۱۸۸۶ میلادی در قولنجی بدنیا آمد.وی در بهبوهه جنگ جهانی اول و حرکت های ناسینالیستی افراطی در غرب آذربایجان، به همراه سربازانش به درگیری مسلحانه با اسماعیل سیمیتقو و ارامنه مسلح(جیلوها) پرداخت.

قاضی بوزقورد قولنجی پس از آمدن نیروهای عثمانی به فرماندهی خلیل پاشا(۱۹۱۹-۱۹۱۸)، نیروها و سربازهای خود را با ارتش عثمانی ادغام کرد و با قرار دادن مقر نیروهای عثمانی در قولنجی برای آزادی غرب آذربایجان از اسماعیل سمیتکو و عمرخان و جیلوها جنگید.

وی پس از پس پیروزی بر جیلوها به دعوت افرادی از ترکیه و شهر وان به آنجا رفته و سپس در سال ۱۹۴۸ میلادی در استان حکاری ، نزدیک شهر وان درگذشت . مزار او در شمال استان حکاری قرار دارد.

نمونه شعر

فلک

فلک سانا نئیلمیشدیم

باغریم باشین کان ائیله دین

بیر یاندان ائویم داغیتدین

بیر یاندان یاردان ائیله دین


 

سینه مه چکمیشسین داغی

بولبولسوز نئینیره م باغی

عؤمروموزون بو سون چاغی

گؤز یاشیم عوممان ائله دین


 

داغیتدین مولکو مالیمی

کوربه ته سالدین یولومو

کوجاتدین بوکدون بئلیمی

هاکسیز بیر دیوان ائیله دین


 

داغیتدین مالی دؤولتی

ایسکانیم کیلدین کوربتی

چکمه دیم سندن میننتی

کاتلیمه فرمان ائیله دین


 

گاه کاندیریب ایناندیریسین

دوست دوشمانا گولدوروسون

زیندانلارا سالدیریسین

یوسوفو کنعان ائیله دین


 

شوکور اولسون سانا تانریم

آتدیم کیریغ گلدی زاریم

قاپیمداکی هیزمت کاریم

باشیمدا سولطان ائیله دین


 

قاضی ده آغلیور کان

فلک یئنه اولدو دوشمان

کئشکه دؤنسیدیم بو زامان

مؤحتاجی بیر نار ائله دین

 

 

شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 11:9 ::  نويسنده : علي
 
 

قولنجی

اطلاعات کلی
کشور Flag of Iran.svg ایران
استان آذربایجان غربی
شهرستان ارومیه
بخش بخش انزل
دهستان انزل جنوبی
نام محلی قولونجو
مردم
جمعیت ۴۹۵۵نفر
اطلاعات روستایی
دهیار  
پیش‌شمارهٔ تلفن  

قولنجی(قولونجو)، روستایی است از توابع بخش انزل و در شهرستان ارومیه استان آذربایجان غربی ایران.

جمعیت

این روستا در دهستان انزل جنوبی قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۴۹۵۵ نفر (۱۲۲۴ خانوار) بوده‌است.

قولنجی پرجمعیت‌ترین روستای بخش انزل است. جمعیت این روستا حدود دو برابر جمعیت شهر قوشچی (قوشچو) می‌باشد.(جمعیت قوشچی بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۹۴۳ نفر است.)

محل درآمد مردم این دهستان (قولنجی) بیش تر از راه کشاورزی، رانندگی و کارهای ساختمانی است و از حیث کثرت کامیون و ماشین‌های سنگین نیز مشهور است .

در سالهای ۱۹۱۸ و ۱۹۱۹ قولنجی مقر سربازان عثمانی بود. رمان تاریخی «راز گل نسترن» نوشته خانم حوریه رحیمی قولنجی قسمتی از این تاریخ را به تصویر کشیده‌است. قولنجی در همان سالها از طرف شیعیان افراطی مانند کاظم خان قوشچی و نیز کردهای افراطی مانند عمرخان نیز مورد حمله قرار گرفته‌است.

از مشاهیر قولنجی می‌توان به نامهایی همچون حاج قیلینج خان ، محمد علی بوزقورت(۱۹۴۸-۱۸۸۶)مشهور به«غازی بوزقورت»(Gazi Bozkurt) که مزارش در استان هکاری ترکیه است و دده کاتیب (۱۳۰۴-۱۳۸۷) عالم و شاعر مشهور آذربایجان اشاره کرد که از شعرای بزرگ تاریخ آذربایجان به شمار می روند .

در قولنجی زیارتگاهی وجود دارد که آن را مزار یکی از اصحاب پیامبر اسلام بنام «عبدالله بن حسان خزرجی انصاری مدنی» معروف به «ابوالقاسم» می‌دانند. مردم به او «شاه ابوالقاسم» می‌گویند.

منابع

 

شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 10:56 ::  نويسنده : علي
 
 

بالوولو میسکین

قصاب اوغلو حسین شاعر و عاشیق (آشیق)اورمیه‌ای که هم اکنون از او با عنوان بالوولو میسکین یاد می‌شود در سال ۱۸۵۰ میلادی در روستای بالوو (بالاو) واقع در نزدیکی‌های ارومیه به دنیا آمد. پدر او موللا کریم قصاب از طایفه «یونوسلو» بالوو بود. این طایفه از ترکهای سنی مذهب (کوره سوننی) اورمیه هستند. میسکین از تخلصهای «فقیر میسکین»، «حسینی» و «قصاب اوغلو» نیز در شعرهای خود استفاده کرده است. اشعار او به زبان ترکی آذربایجانی و در قالبهای هجایی؛ «دیوانی»، «قوشما»، «گرایلی»، «تجنیس»، «جیغالی تجنیس» و «دوداق دیمز» می‌باشد. وی در سن ۶۶ سالگی درگذشته است. اوائل عمر میسکین با اواخر عمر «دوللو موصطافا» شاعر مشهور کوره سوننی مصادف بوده است. همچنین همزمان «عاشیقِ خانبابا» در قولنجی، «عاشیق مهدی» در روستای گوژلر، «عاشیق جاواد» در منطقه دول، «عاشیق چوپور محمد» در دیزج سیاوش، «عاشیق عبدالرحیم» در آشنا آباد (اوشناوا)، «قول هارتون» (عاشیق ارمنی) در سلماس و «عاشیق حمزه» در بالوو از عاشیقهای معاصر با او هستند. بالوولو میسکین، دوللو موصطافا و قول هارتون بنیانگزاران مکتب عاشیقی اورمیه می‌باشند.

یک شعر از بالولو میسکین

من گلیردیم نازلی یارین ائلیندن .

قوهوم نازلی قارداش نازلی ائل نازلی

ایدیم بوداغینی دردیم گولوندن

بولبول نازلی، قونچا نازلی، گول نازلی


اوخودوغوم «الیف»یمدی «ب»ییمدی

دردی دیلی درد بیلنه دئ ایندی

نازلی دیلبر دوردو رختین گئییندی

کمر نازلی، فامت نازلی، بئل نازلی


خان باده سین حخان دولدورسون، خان ایچسین

جسد ایچسین، جانان ایچسین، جان ایچسین

ایکی سئوگی بیر-بیر ایله سئویشسین

دوداق نازلی، بوخاق نازلی، دیل نازلی


حسینی-یم من ده اولدوم بئچارا

سیر رقیبلر نه پئشه یه نه کارا

سونا تکین توتدوم چکیم کنارا

سونا نازلی، ترلان نازلی، گؤل نازلی

منابع

  1. کتاب (قصاب اوغلو حسین) بالوولو میسکین، شعرلر/نشر ۱۳۷۹ ارومیه، توسط گرد آورندگان/گردآورندگان، شافعی - حمید، آیریملو - جمال/ مقدمه
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ همان
  3. سایت یورد
  4. کتاب (قصاب اوغلو حسین) بالوولو میسکین، شعرلر/نشر ۱۳۷۹ ارومیه، توسط گرد آورندگان/ گردآورندگان، شافعی - حمید، آیریملو - جمال

 

شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 10:36 ::  نويسنده : علي
 
 

خورشیدبانو ناتوان

Natavan.jpg
 

خورشید بانو ناتوان (۶ آگوست ۱۸۳۲، شوشی-۲ اکتبر ۱۸۹۷، شوشی) یکی از بهترین غزل گویان تاریخ آذربایجان است که بیشتر شعرهایش را به زبان ترکی آذربایجانی و فارسی سروده است. او دختر مهدی قلی خان، آخرین حاکم خانات قره‌باغ (۱۷۴۸ - ۱۸۲۲) بود. خورشید بانو بیشتر بخاطر غزل‌ سراییش مشهور است. وی در اشعارش ناتوان تخلص می‌نمود.

منابع

 

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Khurshidbanu Natavan»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۱).

شنبه 18 شهريور 1391برچسب:, :: 10:22 ::  نويسنده : علي
 
 

اورارتو

 
تازش کیمری‌ها به کولخیس، اورارتو و آشور در زمان پادشاهی .
 
قلمرو اوراتورها در بزرگترین زمانش در ۷۴۳ سال قبل از میلاد در زمان ساردوریس دوم

اورارتو(به ارمنی Ուրարտու -اورارتو به بابلی اوراشتو به آشوری مات اورارتو .) مترادف با آرارات یا پادشاهی وان (به ارمنی Վանի Թագավորություն و به اورارتویی Biai, Biainili ) که با زبان اورارتویی از زبان‌های هوری-اورارتویی سخن می‌گفتند ، نام تمدّنی است که در غرب آذربایجان امروز، شرق آناتولی، و شمال کردستان کنونی و اطراف دریاچه وان و ارتفاعات ارمنستان، احتمالاً نیاکان ارامنه و گرجی‌های کنونی بوده‌اند و از حدود ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد،  تا ششصد پیش از میلاد بر منطقه حکمرانی داشتند.

نام

نام اورارتو سرچشمه‌ای آشوری دارد: شاه آشوری به نام شاه
تمدن‌های باستانی آسیای غربی
میان‌رودان، سومر، اکد، آشور، بابل
حتیان، هیتی‌ها، لیدیه
ایلام، اورارتو، ماننا، ماد، هخامنشی
امپراتوری‌ها / شهرها
سومر: اوروکاور
کیشلاگاشنیپوراکد
بابلایسیناموری - کلدانی
آشور: نینوا، نمرود
 
ایلامیانشوش
هوری‌هامیتانی
کاسی‌هااورارتو
شاهان ایلام
شاهان آشور
شاهان بابل
شاهان ماد
شاهان هخامنشی
زبان
خط میخی
آرامیهوری
سومریاکدی
زبان مادی
ایلامی
انوما الیش
گیل گمشمردوخ
نیبیرو


از نوشتهٔ شالمانِسِر از اورارتو به نام یک منطقهٔ جغرافیایی نه یک پادشاهی یاد شده‌است و هشت سرزمین را درون اورارتو نام می‌برد. (در زمان لشکرکشی این سرزمین‌ها از هم جدا بوده‌اند)در آن زمان شاه اورارتو بیاینِلی بود (از نام او جای نام ارمنی «وان» برگرفته شده‌است).اما در پایان قرن نهم پیش از میلاد، ایشان نام پادشاهی یگانهٔ خود را "نایری" گذاشته بودند. دانشمندان باور دارند که اورارتو گونهٔ اکدی نام
آرارات در کتاب روزگار عتیق می‌باشد. کوه‌های آرارات نیز در قلمرو باستانی اورارتو است که نزدیک به ۱۲۰ کیلومتر دورتر از شمال پایتخت پیشین اورارتو قرار گرفته‌اند. افزون بر این که آنها همان کوههای مشهور انجیل می‌باشند، نام آرارات نام یک پادشاهی در یرمیه‌است که

دانشمندانی چون باور داشت که مردم اورارتو خودشان را به دنباله روی از خدای خود خالدی، خالدینی می‌نامیدند.گاهی تمدن نایری را که تمدن مردم «وان» در عصر آهن هست، با آنها دارای پیوند و یکسان می‌پندارند.

در سدهٔ ششم پیش از میلاد، پادشاهی اوراتویی با دودمان اَروَندی جایگزین شد. در سنگ نوشتهٔ سه زبانهٔ بیستون که ۵۲۱ سال پیش از میلاد به فرمان داریوش بزرگ پارسی کنده شده‌است، کشوری را که به زبان بابلی اورارتو نوشته‌اند، در پارسی باستان آرمینیا و در ایلامی هارمی نویا خوانده‌اند.

شوبریا بخشی از اتحاد اورارتویی بود که پس از زمانی به بخشی گفته می‌شد که در منطقه‌ای به نام آرمه یا اورمی قرار داشت که برخی از دانشمندان نامش را با نام آرمنیا و نام ارمنستان در پیوند دانسته‌اند. هرودوت تاریخدان یونانی آنان را آلارودیان نامیده و از آنان، جزء سپاهیان خشایارشا در لشکرکشی به یونان نام می‌برد.

پادشاهان اورارتو

قبل از سال هشتصدو بیست و سه پیش از میلاد و به هنگام جنگ‌های داخلی آشور، اورمیه آمد و پادشاهی ماننا وارد کرد، در دهه دوم قرن نهم پیش از میلاد بجای پادشاه ماننا. شارسینا پسر مکتیارا فرمانروای پادشاهی‌های پیرامون دریاچه اورمیه بوده‌است.

موقعیت استقرار

منشأ دولت اورارتو اطراف دریاچه وان بود و پایتخت آنان شهر

سایر اطلاعات

 
کلاه خود اورارتویی هزاره اول پیش از میلاد در موزه رضا عباسی

بیشتر اطلاعات ما از تمدن اورارتو، از نوشته‌های آشوری است. قدرت اورارتو آنها را قادر به در اختیار گرفتن تجارت قفقاز و حوزه اطراف دریای خزر می‌کرده‌است. شهرهای اورارتو معماری خاص و شاهانه‌ای دارند که باقیمانده بعضی از آنها در شمال کردستان، حکایت از پیشرفته بودن آن و تأثیرش بر معماری ماد و هخامنشی می‌کند. زبان اورارتو احتمالاً از زبانهای «هورانی» بوده (که از زبانهای مرده، قفقازی هستند) و نزدیکترین زبان مدرن به آنها، زبان گرجی است.


پادشاهان اورارتو در زمان فترت آشور، با گسترش حوزه قدرت خود به شمال بین‌النهرین و شرق سوریه، عملاً نبض تجارت در منطقه آناتولی و بین‌النهرین را در دست گرفتند و قدرت گیری آنها تا حدی سبب کاهش قدرت امپراتوری مقتدر و جنگجوی «هیتی» در مرکز آناتولی شد. کلمه اورارتو، ریشه نام کوه آرارات است.


سلطنت اورارتو بعد از سالها جنگ و رقابت با آشور، بعد از حمله کیمری‌ها، در اثر حمله قوم ایرانی «سکاها» در قرن ششم قبل از میلاد،  از بین رفت و باقیمانده آن، به زیر قدرت مادها در آمد.

دانش پژوهی‌ها نشان می‌دهد که گویش هوریانی به زبان اورارتویی شبیه‌است و زبان گوتی به عنوان زیرگروه زبان هوریانی شناخته شده که با زبان‌های مانا خویشاوند بودند و از زبان‌های شمال شرقی قفقازی هستند.

 

درباره وبلاگ

با سلام و ادب خدمت شما سروران گرامي و عزيز . هدف من از ايجاد اين وبلاگ معرفي و شناساندن اصالت ريشه فرهنگ سنن بزرگان مشاهير و آثارباستاني شهر و روستاهاي اقوام متمدن آذري و ترك زبان مي باشد . ضمنآ بدون هيچ وابستگي به جناح و حزبي مديريت ميشود . خواهشمند است نظرات ارشادي خود را جهت هر چه بهتر شدن وبلاگتون ارائه فرمائيد . منتظرتون هستم . با سپاس
آخرین مطالب
نويسندگان


آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 20
بازدید دیروز : 157
بازدید هفته : 183
بازدید ماه : 2986
بازدید کل : 258538
تعداد مطالب : 1076
تعداد نظرات : 118
تعداد آنلاین : 1



ابزار نمایش عکس تصادفی