شهرستان خدابنده
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	زنجان
سال شهرستان شدن	۱۳۴۸
مردم
جمعیت	۱۶۴٫۸۶۴
زبان‌های گفتاری	ترکی
مذهب	اسلام
جغرافیای طبیعی
مساحت	۵۱۵۱ کیلومتر مربع

شهرستان خدابنده یکی از شهرستان‌های استان زنجان است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۶۴٫۷۴۴ نفر بوده‌است . شهر قیدار مرکز این شهرستان است.

شهرها و بخش‌ها

• شهرها: قیدار، سجاس، زرین رود، گرماب، سهرورد.
• بخش‌ها: مرکزی، بزینه رود، سجاس رود، افشار.

مردم و محل جغرافیایی شهرستان

شهرستان خدابنده با وسعتی معادل ۴۸۰۰کیلومتر مربع در جنوب استان زنجان، بین طول شرقی۴۸ درجه و ۳۵ دقیقه، و عرض شمالی۳۶ درجه و۷ دقیقه قرار دارد. از شمال به شهرستان زنجان و ابهر وبخش آوج و از جنوب به استان همدان و از غرب به استان کردستان و قسمتی هم از غرب به زنجان محدود می‌باشد. شهرستان خدابنده از۴ بخش مرکزی، افشار، بزینه رود و سجاسرود و ۲۳۲روستا و ۳۳روستای خالی از سکنه تشکیل شده‌است. آب و هوای شهرستان کوهستانی است و با توجه به شرایط خاص کوهستانی می‌توان آب و هوای آن را اقلیم معتدل کوهستانی نیز به شمار آورد. خصوصیات این آب و هوا، گرمای شدید دره‌ها در تابستان و اعتدال آنها در زمستان و بر عکس سرمای شدید مرتفعات در زمستان و اعتدال آن در تابستان است. زبان اهالی ترکی آذربایجانی است. دهستانها:

• بخش مرکزی شهرستان خدابنده
  • دهستان حومه (خدابنده)
  • دهستان خرارود
  • دهستان سهرورد
  • دهستان کرسف

شهر: قیدار

• • • روستای توپقره
  • روستای باریک آب
    • روستای گوشتین

شهر: سهرورد

• بخش افشار
  • دهستان شیوانات
  • دهستان قشلاقات افشار

شهر:گرماب

• بخش بزینه‌رود
  • دهستان بزینه‌رود
    • روستای کهلا
  • دهستان زرینه‌رود

شهر: زرین رود

• بخش سجاس‌رود
  • دهستان آق‌بلاغ
  • دهستان سجاس‌رود

شهرها: سجاس

روستا ها ی شهرستان خدابنده

1.ارقین 2. حصار 3. صالح آباد 4. خالق آباد 5. محمود آباد 6. زرین گل 7. پسگوهان 8. سهرورد 9. کرسف 10. شیخ موسی 11. اسپرین 12. آلینجه 13. زرزر 14. علی آباد 15. دهجلال 16. خان احمد حصاری

دیدنی‌ها

1. چشمه کوه قیدار در روستای ارقین از توابع بخش سجاسرود
2. بقعه قیدارنبی در وسط شهر قیدار
3. مسجد جامع سجاس
4. سجاسرود (رود سجاس)
5. غار کتله خور درفاصله ۸۰کیلو متری قیدار
6. پنجه علی در کوه قیدار
7. امامزاده غفار روستای شیخ موسی

منابع

• اولین بانک جامع اطلاعات شهری استان زنجان

آدرس وب سایت دانشگاه آزاد خدابنده

 

نقش اژدهای سنگی در داش‌کسن

بنایی صخره‌ای در زنجان (نزدیک به سلطانیه)، مشهور به معبد داش کسن. شکل گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه، با پشتکار الجای خاتون، خواهر سلطان محمد خدابنده آغاز شد، ولی به پایان نرسید. از نظر نقشه و نقوش تزئینی یکی از با ارزش ترین نمونه‌های معماری صخره‌ای در طول تاریخ معماری ایران به شمار می‌رود. در این معبد نقوشی از هنر چینی به کار رفته‌است. نقشهای اژدها به طول ۵ متر و عرض ۵/۱ متردر زمره بزرگ ترین نقوش تزئینی این معبد است که در پیچ و خمهای شگفت انگیز خود رموز نهفته‌ای دارد. دیگر نقوش تزئینی این معبد، طاقچه‌های بسیار فاخری است که در ضلع شرقی و غربی معبد در کنار نقوش اژدها کنده شده‌اند. این طاقچه‌ها با مقرنسهای بسیار زیبایی شکل گرفته که یاد آور استادی هنرمندان سنگ تراش معبد در آن دوره‌است. همچنین نقوش اسلیمی که در نوع خود ماهرانه تراشیده شده‌اند با طرحهای بسیار متنوع بیانگر فعالیت هنرمندان مسلمان در پدید آوردن این معبد است. در ساخت این معبد، همواره پیروی از تقارن طولی مد نظر بوده و این تقارن در کلیه بخشهای معبد به چشم می‌خورد. معبد تاریخی داش کسن از سمت شمال به دشت سلطانیه و بنای تاریخی آرامگاه سلطان محمد خدابنده اشراف دارد. این معبد در کنار شهر قدیم سلطانیه با گنبد رفیع آن، آرامگاه چلبی اوغلو و آرامگاه ملاحسن کاشی، در مجموع محور فرهنگی تاریخی سلطانیه را تشکیل می‌دهد. راه رسیدن به معبد در سال ۱۳۸۹ زیر سازی شده و تا خود معبد راهی هرچند خاکی اما بسیار صاف و ماشین رو می باشد در ضمن دیگر نیاز به راهنما نیست چون در طی مسیر تابلو ها نشان دهنده راه هستند و نیز امکانات رفاهی برای گذراندن شب نیز کم و بیش فراهم شده است در کنار معبد یک کانکس کوچک و(مسجد )نیزوجود دارد که نگهبان معبد در آن زندگی می‌کند. معبد باستانی "داش کسن" یا آنچنان که جهانگردان آن رامی شناسند: معبد اژدها؛ در حاشیه روستای "ویر" در حدود ۱۵ کیلومتری شهر تاریخی سلطانیه واقع شده که به نقش دو اژدهای برجسته و چند محراب اسلامی در دو سمت خود و به قرینه یکدیگر مزین است. یکی از دلایل معروف بودن این معبد به دلیل وجود نقش‌های اژدهای آن است که نمونه‌های مشابه آن را آنوبانینی در جای دیگری از ایران مشاهده نکرده‌است. طبق نظر برخی باستان شناسان، قدمت این معبد به قبل از اسلام باز می‌گردد که در زمان ایلخانان نقوشی از جمله اژدها بر آن افزوده شده‌است.

در حال حاضر؛ چیز زیادی از این معبد باقی نمانده و تنها سنگ‌های بزرگ و پراکنده در گوشه کنار معبد دیده می‌شود. محدوده معبد اژدها مستطیلی و به ابعاد تقریبی ۱۰۰ متر در ۵۰ متر است که یک قسمت از آن به واسطه حفاری در تپه ایجاد شده‌است. معبد در دامنه تپه‌ای قرار داشته و مشرف به دشتهای وسیع و زیبایی است. مجموعه تاریخی داش کسن مرکب از ایوان‌ها، نقوش برجسته و محوطه‌های باستانی است که در جهات مختلف به ویژه نقش حجاری شده اژدها، منحصر به فرد و قابل توجه‌است. آثار به جای مانده در محل؛ این احتمال را قوت می‌بخشد که ایلخان مغول "ارغون" بیش از گرایش به دین اسلام، اقدام به ساخت معبدی نموده‌است. تاثیر و تاثر متقابل ایران و چین بر یکدیگر بیش از هر محل دیگری در این مکان مشهود است چنانچه تلفیق طرح‌های اسلیمی و نقش اژدها این موضوع را متذکر می‌شود.

کشتارگاه زنجان
اطلاعات کلی
نام	کشتارگاه زنجان
کشور	ایران
استان	استان زنجان
شهرستان	زنجان
اطلاعات اثر
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار، دوره پهلوی اول
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۵۹۲
تاریخ ثبت ملی	۲۷ بهمن ۱۳۷۸

کشتارگاه زنجان مربوط به اواخر دوره قاجار - دوره پهلوی اول است و در زنجان، خیابان کمربندی خیا، ممحله قدیمی قوپاچاجی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۹۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جستارهای وابسته

• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

منابع

بنای توفیقی
اطلاعات کلی
نام	بنای توفیقی
کشور	ایران
استان	استان زنجان
شهرستان	زنجان
اطلاعات اثر
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار، دوره پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۶۶۴
تاریخ ثبت ملی	۲۵ اسفند ۱۳۷۸

بنای توفیقی مربوط به اواخر دوره قاجار - دوره پهلوی است و در زنجان، خیابان امام، خیابان خواجه نصیر الدین طوسی، محله غریبه بالا واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۶۶۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

جستارهای وابسته

• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

منابع

آرامگاه سید ابوالقاسم مجتهد میرزایی
اطلاعات کلی
نام	آرامگاه سید ابوالقاسم مجتهد میرزایی
کشور	ایران
استان	استان زنجان
شهرستان	زنجان
اطلاعات اثر
کاربری	آرامگاه
دیرینگی	دوره قاجار
دورهٔ ساخت اثر	دوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۹۴۴۵
تاریخ ثبت ملی	۱۴ مرداد ۱۳۸۲

مقبره سید ابوالقاسم مجتهد میرزایی مربوط به دوره قاجار است و در زنجان، انتهای خیابان امام، میدان ۱۵ خرداد، کوچه رضایی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۴۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

جستارهای وابسته

• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

منابع