یک شنبه 10 شهريور 1392برچسب:, :: 12:38 :: نويسنده : علي

هنر اجرای آذربایجانی تار

ساخت و نواختن آذربایجانی تار و مهارتهای مربوط به آن در شکل دهی به هویت فرهنگی آذربایجانیها نقشی برجسته دارد. تار به تنهایی یا در کنار دیگر سازها در بسیاری از شیوه‌های موسیقی سنتی نواخته می‌شود. همچنین بسیاری این ساز را ساز اول این کشور می‌دانند.

در سال ۲۰۱۲ هنر آذربایجانی ساخت و اجرای تار به فهرست میراث فرهنگی و معنوی یونسکو افزوده شد. البته این امر مورد اعتراض جامعه هنری ایران ( از جمله خانه موسیقی ایران ) واقع شده است . داریوش پیرنیاکان، نوازندهُ تار در باره این ساز گفته است:«تبدیل شدن تار ایرانی به ترکی یک جعل تاریخی است. این ساز از ایران به جمهوری آذربایجان رفت و با برداشتن ربع پرده‌ها و کمی تغییر شکل، عنوان ساز ترکی را بر تار گذاشتند. حال سئوال من این است اگر این ساز ترکی است چرا از مقام‌های موسیقی ایران و دستگاه‌های این موسیقی استفاده می‌کنند؟»

تار آذربایجانی

تاریخچه

سه گانه نوازدگان مقام باکو ۱۹۱۲

در تار در نیمه دوم قرن نوزدهم در آذربایجان نوآوریهایی ایجاد شد. صادق‌جان (۱۸۴۶-۱۹۰۲) یکی از بزرگترین موسیقیدانان، تغییراتی را در ساختار، فرم آن داد و تعداد سیمهایش را زیاد کرد و به ۱۱ تا رساند.

جستارهای وابسته

موسيقي مقامي

یک شنبه 10 شهريور 1392برچسب:, :: 12:23 :: نويسنده : علي

موسیقی مقامی

موسیقی مقامی یا موسیقی مقام (ترکی آذربایجانی: Muğam; مقام) نوعی از موسیقی عامیانه و فولکور موسیقی آذربایجانی است. موسیقی مقامی به موازات موسیقی ایرانی، عربی؛ ترکی می‌باشد.

یونسکو در سال ۲۰۰۸ ^{[* ۱]}موسیقی مقام آذربایجانی را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد. و در سال ۲۰۱۰ موسیقی مقامی شمال خراسان (بخشش) را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد. همچنین فضاپیمای کاوشگر ویجر ۱ نیز قطعه‌ای از موسیقی مقام به زبان ترکی آذربایجانی را برای پخش در فضا انتخاب نموده‌است.

جستارهای وابسته

== یادداشت ==

در سال ۲۰۰۳ اعلام و در سال ۲۰۰۸ ثبت شد

منابع

Intangible Cultural Heritage - The Azerbaijani Mugham
Music encyclopedias, e.g. The New Grove's entry on Azerbaijan.
«Azerbaijani Mugham». یونسکو. بازبینی‌شده در ۱۹ فروردین ۱۳۹۲.
UNESCO Culture Sector - Intangible Heritage - 2003 Convention :
«Music of the Bakhshis of Khorasan». یونسکو. بازبینی‌شده در ۱۹ فروردین ۱۳۹۲.
«The music of the Bakhshis of Khorasan (Documentary)». یونسکو. بازبینی‌شده در ۱۹ فروردین ۱۳۹۲.
«موسيقي مقامي خراسان در حال فراموشي است». جام‌جم آنلاین. بازبینی‌شده در ۳۰ فروردین ۱۳۹۰.
Azerbaijani Music Selected for Voyager Spacecraft
Azerbaijani mugham sent out to outer space 32 years ago
"Voyager - Spacecraft - Golden Record - Sounds of Earth". NASA. http://voyager.jpl.nasa.gov/spacecraft/sounds.html. Retrieved 2009-05-25.

نيازي

یک شنبه 10 شهريور 1392برچسب:, :: 12:20 :: نويسنده : علي

نیازی

نیازی تقی‌زاده حاجی‌بیف (به ترکی آذربایجانی: Niyazi Zulfigar ogli Tagizade Hajibeyov) (۱۹۱۲ - ۱۹۸۴) آهنگساز و رهبر ارکستر آذربایجانی بود.

وی ارکسترهای سمفونیک بسیاری را در چک‌اسلواکی، بلغارستان، آلمان، مجارستان، فرانسه، ترکیه، ایران و ... رهبری کرده‌است.

وی درفیلم آرشین مال آلان در سال ۱۹۴۵ و نیز نسخه‌ی دیگر ساخته‌شده در سال ۱۹۶۵ رهبری ارکستر موسیقی را بر عهده داشت.

خانه وی اکنون به موزه تبدیل شده‌است.

آثار مشهور

اپرای خسرو و شیرین - ۱۹۴۲
باله چیترا - ۱۹۶۱

منابع

Azad Sharifov. “The Maestro - NIYAZI”. Azerbaijan International. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 5 August 2008.
“"Arshin Mal Alan" - The Cloth Peddler, Musical Comedy by Uzeyir Hajibeyov”. Azerbaijan International, Autumn 1997. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 9 May 2012.

عمرانلو

چهار شنبه 6 شهريور 1392برچسب:, :: 11:55 :: نويسنده : علي

ایل عمرانلو

ایل عمرانلو
کل جمعیت

نواحی با بیشترین جمعیت
مازندران، گلستان
زبان‌های رایج
ترکی آذربایجانی
ادیان و مذاهب
اسلام (شیعه)

ایل عمرانلو از ایلات و اقوام ترک ایران است، صورت پراکنده در استان مازندران مخصوصا گلوگاه و گلستان،سکونت دارند. عمرانلوها شیعه مذهب هستند و به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند. ایل عمرانلو از قره‌باغ و قره‌داغ بدانجا مهاجرت کرده‌اند.

قره داغي ها

چهار شنبه 6 شهريور 1392برچسب:, :: 11:52 :: نويسنده : علي

قره‌داغی‌ها

قره‌داغی‌ها Qaradağlılar
کل جمعیت
۷۵،۰۰۰ — ۸۰،۰۰۰
نواحی با بیشترین جمعیت
ایران و جمهوری آذربایجان
زبان‌های رایج
ترکی آذربایجانی
ادیان و مذاهب
اسلام(شیعه)

قره‌داغی‌ها گروهی از مردمان آذربایجانی هستند که نواحی حاشیه رود ارس و در مرز ایران و جمهوری آذربایجان پراکنده هستند. و عموما در منطقه قره‌داغ آذربایجان شرقی سکونت دارند. دانشنامه بزرگ شوروی این قومیت را از شاخه‌های مردمان آذربایجانی دسته‌بندی کرده‌بود.

آيروملوها

چهار شنبه 6 شهريور 1392برچسب:, :: 11:50 :: نويسنده : علي

آیروملوها

آیروملوها Ayrımlar
کل جمعیت

نواحی با بیشترین جمعیت
ایران و جمهوری آذربایجان
زبان‌های رایج
ترکی آذربایجانی
ادیان و مذاهب
اسلام(شیعه)

آیروملوها (به ترکی آذربایجانی: Ayrımlar)‏ گروه قومی ترک زبان که از بومیان آذربایجانی قفقاز بودند و در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم برخی از آنان به ایران و ترکیه مهاجرت کردند. همینک نام مناطق جغرافیایی در جمهوری آذربایجان و نواحی شمالی ارمنستان از پسوند و پیشوند آیروملو وجود دارد. آیروملوها از اقوام نزدیک به دربار پهلوی بودند و تاج‌الملوک آیرملو همسر رضا خان و محمدحسین آیرم از فرماندهان نظام شاهنشاهی را از جمله آنان می‌توان نام برد.

قره چورلو

چهار شنبه 6 شهريور 1392برچسب:, :: 11:45 :: نويسنده : علي

قره چورلو

قره چورلو
کل جمعیت

نواحی با بیشترین جمعیت
آسیا ایران
زبان‌های رایج
ترکی آذربایجانی
ادیان و مذاهب
شیعه

قره چورلو و یا قاراچورلو نام یکی از ایلات ترک منطقه قرچه‌داغ یا ارسباران در آذربایجان ایران است.

این ایل در آذربایجان شرقی جز طوایف ایل قره‌داغی‌ها و در آذربایجان غربی، اردبیل جز طوایف ایل شاهسون می باشد.

در فتح بغداد قره چورلوها در کنار نادر شاه بودند و در کتاب جهانگشای نادری به دفعات ار قره چورلوها نابرده شده‌است. بولود قاراچورلو (سهند) سراینده کتاب سازمین سوزو (سخن ساز من) که افسانه‌های دده قورقود را بصورت حماسی به زبان ترکی آذری سروده‌است نیز از شعرای قره چورلو میباشد.

مردم ایل قره چورلو به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می کنند و مسلمان شیعه هستند.

ساوالان

چهار شنبه 6 شهريور 1392برچسب:, :: 9:1 :: نويسنده : علي

سبلان

سبلان

جغرافیا
ارتفاع	۴۸۱۱ متر
مکان	۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشگین‌شهر، استان اردبیل، ایران
زمین‌شناسی
گونه	آتشفشانی مطبق
آخرین فوران	ناآشکار، احتمالاً دوران هولوسن
مسیر	مشکین شهر

سبلان (تلفظ نام در ترکی آذربایجانی: ساوالان، در تالشی: سفلون)، از کوه‌های مرتفع ایران است که در شمال غرب این کشور و در استان اردبیل قرار دارد. سبلان سومین قله بلند ایران (پس از دماوند و علم‌کوه) و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع قله این کوه ۴۸۱۱ متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد. سبلان به خاطر آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی آلوارس مورد توجه گردشگران است.

تله کابین آلوارس، اردبیل

دریاچه دهانه سبلان

کوه سبلان در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشگین‌شهر واقع است. این کوه در طول جغرافیایی ۴۷ درجه و ۵۰ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه و ۱۷ دقیقه شمالی قرار گرفته‌است. برای این کوه عظیم ۶۰ کیلومتر طول و ۴۵ کیلومتر پهنا تخمین می‌زنند^{[نیازمند منبع]} و سطحی که به وسیله آن در آذربایجان قرار گرفته نزدیک به ۶۰۰۰ کیلومتر مربع است.

کوهستان سبلان به طور کلی سه قله معروف دارد، قله بزرگ آن به سلطان مشهور است و دو قله دیگر آن به هرم و کسری مشهورند. کوه سبلان از مجموعه‌ای از ارتفاعات متعدد تشکیل شده که به موازات ارسباران ولی اندکی در شرق آن کشیده شده‌است. امتداد آن شرقی–غربی است و از شرق و شمال و جنوب کوهی به نام قوشه داغ آنرا به رشته کوه ارسباران متصل می‌کند. در جنوب آن کوه بزقوش، که از سمت جنوب غربی به کوهستان سهند مربوط است، کشیده شده‌است.

قسمت شرقی کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در بلندای ۴۸۱۱ متری قرار دارد، منتهی می‌شود. تمام قله‌های سبلان در همهٔ ایام سال پوشیده از یخ و برف‌های دائمی هستند.

در جبهه غربی قله سلطان و در کنار جانپناه، سنگی به شکل عقاب به نام قارتال (در ترکی آذربایجانی به معنی عقاب) قراردارد که در طول زمان به نماد سبلان تبدیل شده‌است.این قطعه سنگ به شکل عقابی است که نشسته و سر را به سوی شرق چرخانده‌است.

نام

سبلان در میان ترک زبانان محلی ایران "ساوالان" و در میان تالشی ها "سَوَلون" خوانده می شود.

کوهنوردی

دریاچه بالای قله سبلان، تیم کوهنوردی از ایران و صربستان

صعود به قله سبلان از جبهه اصلی (شمالی) ساده بوده و کوهنوردان معمولی به راحتی صعود تابستانه را در چند ساعت (صبح تا ظهر) انجام می‌دهند. جبهه جنوبی سخت‌ترین راه صعود به این قله می‌باشد که از سنگ‌های بزرگ تشکیل شده‌است. پیست اسکی آلوارس که یکی از مجهزترین پیست‌های اسکی ایران است در این مسیر قرار دارد.

ثبت در فهرست آثار طبیعی ملی

قله سبلان به شماره ۱۹۴۹۶/۱۲ در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده و سند مالیکت آن از ارتفاع بالای سه هزار و ۶۰۰ متری قله سبلان به وسعت شش هزار و ۲۰۰ هکتار به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده‌است.

عکس‌های ماهواره‌ای

عکس‌های ماهواره‌ای ناسا از سبلان:

در تاریخ ۲۰۰۰/۰۷/۱۴
در تاریخ ۲۰۰۰/۰۹/۰۲
در تاریخ ۲۰۰۱/۰۲/۲۵
در تاریخ ۲۰۰۱/۰۸/۱۱
در تاریخ ۲۰۰۲/۰۱/۲۵
در تاریخ ۲۰۰۲/۰۷/۲۹
در تاریخ ۲۰۰۲/۰۸/۱۴
در تاریخ ۲۰۰۲/۱۰/۱۷

منابع

اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳.
نوبختی خیاوی؛ سلیمان، خیاو، گمشدهٔ تاریخ، تهران: نشر قو، ۱۳۸۰، ص۱۷.

غار علي شيخ

چهار شنبه 6 شهريور 1392برچسب:, :: 8:57 :: نويسنده : علي

غار علی شیخ

غار علی شیخ خوی

غار علی شیخ در ۴۵ کیلومتری شمال غربی شهرستان خوی در جاده چالدران دهستان زر آباد قرار گرفته است. در انتهای این ده روستای علی شیخ است که این غار به علت قرار گرفتن در نزدیک این روستا به این نام نام گذاری شده است. این غار دهانه‌ای به ارتفاع یک متر دارد. که در فصل تابستان هوای داخل غار از بیرون معمولاً ۱۵ درجه خنک تر است. درون غار محل تجمع خفاشها است. داخل غار سفال‌های شکسته‌ای مربوط به دوران کهن اسلامی دیده می‌شود. پس از طی ۲۵۰ متر با استفاده از نردبان طنابی به پایین بروید و مقدار ۳۰ قدم به علت تنگی معبر اگر سینه خیز حرکت کنید، به تالار کوچکی که سقف آن از استالاکتیت است خواهید رسید. تالارهای سنگی و قندیل‌های سنگی از جذابیت‌های فوق العاده این غار است. این غار طولانی ترین غار آذربایجان غربی است. این غار به علت سختی مسیر عبور فقط برای کوهنوردان و افراد خاص متأسفانه جذابیت داشته و خانواده‌ها استقبال چندانی برای بازدید از آن از خود نشان نمی‌دهند.

كوه اورين

چهار شنبه 6 شهريور 1392برچسب:, :: 8:51 :: نويسنده : علي

کوه اورین

کوه اورین با ارتفاع ۳٬۶۷۰ متر بزرگترین کوه شهرستان خوی(بام خوی) و بیست و یکمین کوه بلند ایران، در ترین نقطه از این شهر با ۴۲ کیلومتر فاصله در مختصات جغرافیایی به طول ۳۳٫۴۴ و عرض جغرافیایی ۳۳٫۳۸ واقع گردیده‌است. اورین کلمه ترکی است. که هم اکنون نیز در زبان ترکی استانبولی مورد استفاده وسیع است.

در زبان ترکی استانبولی اورین (evren ) به معنای مکان بلندی که بالای آن دیده نشود بکار می رود. گویند که این کوه منتهی الیه غربی قشون شاه اسماعیل در جنگ چالدران بود. و جنگ چالدران از آن به این طرف تر صورت نگرفت. بعد از کوه آرارات، این کوه بلند ترین کوه این منطقه محسوب می‌شود. از وجود برخی چشمه‌های آب گرم در دامنه این کوه،و سنگ های گدازه بیرونی اطراف کوه ، کاملا واضح است که این کوه خاموش است که هنوز درون گدازه‌هایی در آن در حال فعالیت جزیی هستند. این کوه از زیبایی و وقار خاصی برخوردار است. که دور نمایی بسیار زیبا داشته و از کیلومتر‌ها دور نماد شهر خوی است. بیش از نود درصد ابرهای باران زا، بویژه در فصل بهار از پشت کوه اورین پدیدار می‌شوند. و تا میانه تابستان همیشه برف‌های قله آن، این کوه را در چشم مردم شهرش رو سفید و سر بلند می‌کند. این کوه آخرین کوه مرتفع مرز ایران با کشور ترکیه‌است که ۱۵ کیلومتر با مرز فاصله داشته و از شهر بندری در شرق دریاچه وان ترکیه، نیز به همین زیبایی قابل دیدن است. این کوه بین دشت الند و دره قطور قرار دارد. که از ۲ قله اورین کوچک ۳۴۱۷ متر و اورین بزرگ ۳۶۵۰ متر تشکیل شده‌است.اورین کوچک به حالت تپه ماهور است اما اورین بزرگ حالت قله ای و نماد زیبا تری دارد.فاصله بین اورین کوچک و بزرگ دو کیلومتر است.

راه صعود

برای رفتن به این کوه باید از روستای بدلان به طرف سر بالایی حرکت باید کرد .این سربالایی تا رسیدن به روستای حصار ادامه دارد.که حدود ۱۷ کیلومتر است.در این مسیر پیچ تند و سنگلاخی به نام (بز کشنده) وجود دارد که صعب العبور ترین پیچ مسیر است.طبیعت روستای حصار بسیار بکر و کوه هایش پوشیده از علف و گیاهان سر سبز و پناهگاه مجهز به تخت خواب و یخچال و گاز و وسایل پخت و پز می باشد که به طور کلی سوییت کاملی است،که تا پاسی از شب کوهنوردان در چله تابستان(بویژه پنج شنبه شب ها) با نشستن در کنار آتشی که از سرما روشن می کنند،و صرف چای دودی،لحظات پر خاطره ای برای خود خلق می کنند.اختلاف دما در اورین با شهر بین ۷ تا ۱۰ درجه است.صعود به آن هموار بوده و مسیر صخره‌ای در راه صعود وجود ندارد.در مسیر صعود رودها و جویبار های زیبایی که از ذوب برف های اورین ایجاد شده اند به همراه دشت های آلاله و بابونه بسیار شیرین و گوارا است که رنج صعود را از انسان دور می کند.می دانیم که استان آذربایجان غربی سومین استان پر آب کشور است و اکثر نزولات آسمانی این استان از رطوبت دریای سیاه در شمال ترکیه ناشی می شود. در بهار و تابستان، بعد از اذان ظهر احتمال بارندگی در اورین بسیار زیاد است.و بهتر است بدانیم در مسیر و قله هیچ سر پناهی وجود ندارد. بنابراین کوه نوردان حرفه ای شب را در پناهگاه اقامت و در سپیده دم به سمت قله حرکت می کنند. و سعی می کنند کاوری از پلاستیک برای سر خود در کوله پشتی داشته باشند.فاصله بین پناهگاه تا قله ۱۳ کیلومتر است که ۴ساعت زمان نیاز دارد. و با احتساب زمان یک ونیم ساعت برگشت و ۲ ساعت استراحت در قله بین ۷ تا ۸ ساعت، یعنی یک روز کامل کاری اداری زمان نیاز دارد.درارتفاعات حوضچه‌های زیبایی دیده می‌شود. که به آن ((گل))در زبان محلی گفته می‌شود.در کنار پناه گاه، است که می تواند شما را تا ارتفاع ۳۰۰۰ متر، کناردامنه و حوضچه اورین برساند.طول این مسیر ۷ کیلومتر است رانندگی در این مسیر بویژه در بارندگی بسیار خطر ناک است و باید از خودرو های شاسی بلند مثل لندرور، جیپ و... استفاده کرد.رانندگی در این معبر، مهارت فوق العاده ای می طلبد. استفاده از این معبر در کل توصیه نمی شود. برای تماشای طبیعت بکر اورین و دیدن سر سبزی های آن بهترین زمان صعود ۲۰خرداد به بعد است چرا که به علت برودت هوا، بهار دو ماه دیر تر از شهر خود را نمایان می کند .